बत्तीको उज्यालो

कोठामा फैलिएको

तर मेरो मन खै किन ओइलाएको ?

उता हेर्छु सुख देख्छु

येता हेर्छु निराशाले भरिएको जीवन देख्छु ।

डाडा पारि सफलता छ भन्छन्

तर त्यहाँ पुगेपछि

खै किन एकै त रहेछ जस्तो लग्यो ।

फूललाई हेर्छु

रङ्गीचङ्गी देख्छु

अनि सोच्छु आफैसित

ऊ किन हरपल खुसी देखिन्छ ?

ऊ भन्छ मेरो खुसी सूर्यको चमक हो

बारीलाई फूलबारीमा परिणत गर्नु हो !

उसको उत्तरले मलाई एकक्षण पार्यो चकमन्न

अनि म पनि हेर्न थालेँ

“मेरा प्रतिभा खै के छ नि ?” भनेर 

कोठामा मैले बत्ती हेरेँ

अरुको सुख हेरिन,

मैले त्यो बत्तीको छाया हेरेँ

मनिसको जीवनको दु:ख देखेँ

अनि भित्री आनन्द ?

त्यो आफैमा खोज्न थलेँ ।

The stars lost into the city lights,

Yet every night,

I find one.

That’s where I belong.

That’s what I feel home,

It reminds me of our memories.

One Day,

May be those lights will make that star to fade away

And I’m afraid,

I won’t have anything that reminds me of you.

 Ah! Unable to anticipate the feeling in that particular moment,

May be that will be the end.

The beginning of that one “one day” where the ashes of me in this infinite cosmos

Will whisper the words “I Love You!” 

Art is the expression or application of human creativity, usually in the form of something visually appealing or emotionally stirring. One of the widely used forms of art is literature. In addition, comic books are one of the most widely read forms of writing among the various forms of literature. They are visually represented stories that consists of images, texts and captions. Literally, comics are humorous and amusing strips of text or cartoon.

The word ‘Comics’ is derived from the Latin word ‘comicus’ and Greek word ‘kōmikós’ which means relating to comedy. Comics were most popular during the late 1900s but are not preferred these days. The trend of studying comics is comparatively decreasing day by day but is still going strong as a form of entertainment. However, comics have gained and shared popularity in recent times with its derivative ‘Manga’ the Japanese literature.

In today’s date, comics are not anything new to us. It is available in newspapers, digitally on the web, it is used as a background for fictional movies (especially of superheroes) and so on. However, going back in time, comics was a revolutionary release in the 19th century since it drastically changed people’s opinion towards books and occupied huge market share. ‘The Glasgow Looking Glass’ in 1826 AD was the first recorded comics magazine. It was a political satire and had maximum components of what modern comics demand. Apart from this, ‘The Yellow Kid’, 1895 AD. was the first ever collated comic in the United States and a comic  by Charles Henry Ross, ‘Ally Sloper’s Half Holiday’ in 1884 was the first serialized comic that approximately made 350,000 circulations. The advancement in comics was made rapidly by Britons, whereas, other countries followed in the 19th -20th century. Along with time, the worldwide comics market grew bigger and bigger slowly. Furthermore, the 1930s were the recorded growing years for comics from the resurgence of the fiction. Comics regained its popularity in the 1960s to the late 20th century.

In addition to this, Japan had its own form of comics after the end of World War II. Comics shared its market with its derivative i.e. the Japanese comics, known as ‘Manga’. Unlike the western form of comics, manga are more fictional, less satirical and consist of hundreds of pages. Later, comics were able to be adapted in movies and so were Mangas. In the present day, comics are widely a part of fictional movie story lines and on the other hand, Mangas are developed and adapted into animated movies i.e. anime. Comic books have evolved and are capable enough to make you laugh, break your heart, cover the contemporary world, political satire and are much more than just a strip of cartoon.

 कुरा  वि सं २०७९ सालको हो ।

सहरको  होहल्ला, प्रदूषण, भिडभाड र अन्य सहरिया कुराले प्रभावित भएको मेरो बाल्यकालले  सहरका  घरहरू, पिच सडकहरू  देखेर र अन्य  सुविधाहरूको लाभ उठाएर नै बितिरहेको थियो । 

यसै बिचमा एक दिन  सपरिवार गाउँ जाने विचार भएको थियो । त्यो विचारअनुसार हामी गाउँ गएका थियौँ । 

आफ्नो  अगाडि सहरको चहलपहल  देख्ने र सुन्ने  बानी भएक यी आँखा र कानले  पहिलो पटक अच्चमको शान्ति महसुस गरे । 

कलाकारले चित्रकलामा रङ्गाएका  गाउँभन्दा पनि मनमोहक गाउँको दृश्य देख्न पाएकी थिएँ ।  गाउँको अन्वेषण गर्ने बेला मधुर आवाजमा असारे गीत घन्किएको र धान रोपेको रमणीय दृश्य पहिलो पटक प्रत्यक्ष आफ्ना आँखाले देख्न पनि पाएकी थिएँ आँपकाे रुख प्वालबाट चरोको बच्चेराले रुख बाहिरको संसार देखेको अनुभूतिजस्तै !

रातीको बेला ८:००  बजे आफू गाडीको आवाज आउन बन्द भएपछि ल अब सुत्ने बेला भो है भन्ने थाहा पाउने मेरो बानी  त्यति बेला गाउँको त्यो नजीकको वनबाट आएको  लोलेङ्ग किराको  आवाजले  नै कति बेला निदाइछु मलाई थाहा  नै भएको थिएन । अर्को दिन  कौसीमा गएर गाउँको  दृश्य हेर्ने बेला मेरो उमेरकाभन्दा साना भाइबहिनी विद्यालय गएको देखेकी थिएँ । 

दिनभरि आफना सङ्गगीसँग  पढ्दै र बिचबिचमा एक घन्टीको बेलामा आफ्ना सङ्गगीसँग लुकीलुकी टिफिन खाने मेरो बानीको याद झलझली आँखाको पर्दामा आएका्े थियो ।  त्यति बेला नै अर्को घरको आँगनमा हेर्दा  बच्चाहरू गिर खेलेको, गट्टा खेलेको देखेर अनौठो लागेको थियो।

त्यो दिन मैले पहिलो पटक  गाउँको  रहन सहनको अनुभूति गर्न पाउँछु भन्ने विचारमा म डुबेकी थिएँ । हेर्दा हेर्दै १ घन्टा बितेको थियो ।  गाईको खोले खाने बेला भएकाले मलाई बाले हेर्न बोलाउनुभएको थियो । म हतारिँदै गाईको गोठमा पुगेँ र  बाले  गाईलाई खोले खान दिएको हेरिरहेँ । 

बाले मलाई अनौठो गरी वा नयाँ तरिकाले  सिसा कलमलाई तास्नुभयो वा भन्नु पर्दा  छुराले वा ब्लेडले सिसा कलमलाई तासको मलाई अहिलेसम्म याद छ । पानी परेकाले त्यो दिन खासै केही भएको थिएन र अर्को दिन वन घुम्न जाने भन्ने निर्णय पनि भएको थियो । मलाई उसै झरीका दिनहरू मन पर्दैन झन त्यो दिन पानी परेकाले मेरो दिन सोचेअनुसार गएको थिएन तापनि अर्को दिनको वन जाने योजनाको प्रतीक्षा गरिरहेकी थिएँ । 

भालेबासेको आवाजले  बिहानको ४:००  बजे उठेँ वा वास्तवमा भन्नुपर्दा पहिलोपटक वन जाने उत्साहले नै होला । बिहानको नित्यर्कमपछि ११:००  बजे हामी वनतर्फ लाग्यौँ । आश्चर्यको आँखाले वनतर्फको कच्ची सडकलाई हेरे र काठमाडौंको पिच सडकको याद गरिरहेँ । वनभित्र प्रवेश भएपछि नागबेली घुम्तीको कच्ची सडक सुरु भएको थियो र त्यही घुम्तीको बीचमा मसँग एउटा नराम्रो घटना पनि घटेको थियो अर्थात् मलाई बान्ता आएको थियो। नराम्रो गरी टाउको दुखेको थियो तर बिस्तारै ठीक हुँदै पनि आइरहेको थियो । वनको यही घटनाका स्मृतिहरू सम्झेर  नागबेली कच्ची सडकको बाटो जानै मन पर्दैन आजसम्म । त्यसैगरी आँप, कटहर, लिची आदिको रुख हेर्दाहेर्दै माथिको वनको टुप्पोसम्म पुगेका थियौं ।  त्यहाँ गएर मैले पहिलोपटक वनभोजको अनुभव गरेको थिएँ । सहरभन्दा बेग्लै हरियालीले नै घेरिएको गाउँको सुन्दर दृश्य एकदमै रमणीय थियो तर एउटा कुराले धेरै सताइरहेको थियो । आफ्नै उमेरका  केटाकेटीलाई घाँसको भारी बोकेको देखेर गाई बाख्रा चराएको देखेर धेरै दुःख महसुस भएको थियो र नेपालको शैक्षिक प्रणालीमा सुधार नआएको र आर्थिक विपन्नताको बारेमा मेरा मनमा धेरै कुराहरू खेलिरहे । 

चार/पाँच दिन बितेको थियो खासै कही भएको थिएन  तर ‍गाउँमा एउटा प्रतियोगिताको आयाेजना हुँदै थियाे । त्यो प्रतियोगितामा खेलकुद मन पर्ने मानिसहरूले भाग लिएका थिए । गुच्चा, डण्डी बियो, कबड्डी , चुङ्गी आदि इत्यादि खेलहरूको प्रदर्शन भएको थियो । तर  त्यो खेल प्रतियोगिता भन्दा पनि बिचमा परेको पानीले मलाई आश्चर्यचकित बनाएको थियो  किनकि ती खेलहरूको बीचमा पानी परिसकेपछि मानिसहरूले घुम एक प्रकारको प्लास्टिक ओढेर भागेका थिए । अनि ती मानिसहरूको हुल भित्रमा म पनि एक थिएँ । पाटीमा  पुगिसकेपछि  त्यही कार्यक्रमको प्रतियोगीहरूकोसँग म बोल्न थाले र नयाँनयाँ साथीहरू बनाएकी थिएँ । सुस्मिता, दीपिका र महेशसँग कुराहरू बेली विस्तार गर्दै २ घन्टा बितेको थियो । पानी परेको मौसम  मन नपराउने  म ।  त्यो दिन पानी परि रहोस् जस्तै लागेको थियो । पानी रहिसकेपछि भोलि फेरि भेट हुने भन्ने हाम्रो निर्णय पनि भएको थियो ।

उत्साहले अर्को दिनमा फेरि त्यही पाटीमा गएर कुरिरहेको थिएँ । पालै पिलो महेश दिपिका र सुस्मिता आइपुगेका थिए । उनीहरू मलाई गीर खेलाउने भन्ने कसम खाएका थिए ।  कसमअनुसार महिले पहिलो पटक गीर खेल्न लागेकी थिएँ तर म हिलोको कारणले लडेँ । त्यसपछि महेश र सुस्मिता मेरो घर गएर बालाई बोलाएका थिए । अहिले पनि भकुन्डोहरू हेर्दाखेरि ती पलको सम्झना आउँछ । खुट्टा मर्केको बिसेक भइसकेपछि  हामी फेरि काठमाडौंतर्फ हिड्ने विचार गरेका थियौँ । २ दिन पछि म हिड्न सकेँ अन्तिम चोटि कोदोको ढिँडो आलुको तरकारी, दाल र गुन्द्रुक खाएँ । महेश,सुस्मितासँग अन्तिम विदाइ लिन गएँ । एकछिन त नरमाइलो लागेको थियो तर फेरि घर जान पाउँछु भन्ने यादले खुशी पनि लागेको थियो । सबैलाई बाइ भनिसकेपछि हामी काठमाडौंतर्फ लागेका थियौं ।  बाटोभरि गाडीको गीत सुन्दै म सुतिरहेँ र घर आइपुगेकी थिएँ ।  ती नागबेली सडकहरू, वनले घेरेको गाउँ, सफा वातावरण, रमाइला असारे गीत, राम्रा साथीहरू, अनौठो रहनसहन, नयाँनयाँ मनोरञ्नका खेलहरू, मिठो खानेकुरा, खाजाको याद अहिले पनि आउँछ , सोची रहेको बेला रमाइलो लाग्छ, फेरि गाउँ जाउँ जाउँ पनि लाग्छ । 

गाउँका  त्यी पलहरू फेरि आओस् जस्तै लाग्छ ।

२०७६ वैशाख १ गते, नयाँ वर्षको दिन म बिहान छिटो उठेर नुहाएर तयार भएँ । घरमा सबै जना उठेर तयार भइसकेका थिए। मैले मेरो मम्मा बाबालाई नयाँ वर्षको शुभ कामना दिएँ र मलाई पनि उहाँहरूले पनि शुभकामना दिँदै टीका लगाइ दिनुभयो ।  टीका लगाएपछि मलाई धेरै दक्षिणा पनि दिनुभयो। म खुशी हुँदै मेरी दिदी र दादाहरूलाई फोन गरेर नयाँ वर्षको शुभकामना दिएँ । मामामाइजू काकाकाकी, अङ्कलआन्टी  सबैलाई नि फोनमा नयाँ वर्षको शुभकामना दिएँ । मैले सबैलाई फोन गर्दा घरमा सबैजनाले वनभोजको तयारी गर्दै हुनुहुन्थ्यो। मैले फोन गरेको धेरै जस्तो सबै आफन्तहरू त्यो वनभोजमा आउँदै हुनुहुन्थ्याे । 

तर पनि मैले सबै लै फोन गरेँ । मम्माले अहिले भेटिहालिन्छ पनि भन्नुभएकै हाे । म भने वनभाेजकाे  उत्सुकताले भरिएकी थिएँ । 

सबै खाने कुराहरू तयार भएपछि हामी घरबाट निस्कियाैँ । हामीले पहिल्यै बस रिजर्भ गरेका थियाैँ । बसमा पनि चढ्याैँ । बसले आफ्नाे गति समात्याे बिचबिचमा आफन्तहरू पनि वसमा चढ्ने काम चलि नै रह्ये । 

नयाँ वर्षको दिन त्यो वर्ष थानकोटमा पक्कै जाम छ भन्ने कुरामा हामी सबैले  सहमत गरेका थियाैँ। बिहानदेखि नै केही नखाएको भएर बाटोमा चिप्स र चीज बलहरू किनेर खाएका थियाैँ हामी बच्चाहरूले चाहिँ । आफ्नो गन्तव्यमा पुगेपछि ठुलाहरूले वनभोजकाे लागि लिएर आएका म्याट, कुर्सी , तबलाहरू ओछ्याए । 

हामी बच्चाहरू त्यहीँ बस्याैँ । मभन्दा केही महिना सानो मेरो दुई ओटा बहिनीहरू पनि आएका थिए । हामी तिन जनासँगै बसेर खेलहरू खेल्याैँ । हामीले खेलिरहेको बेला पहिलो खाजा हामीलाई लिएर दिनुभयो। हामी सबै बसेर उसिनेको अन्डा , ब्रेड र जाम,  ठुलाहरूले चिया र बच्चाहरूले दुध, चना, आदि खाने कुराहरू पहिलो खाजाका रूपमा खायाैँ । खाजापछि ठूला मान्छेहरूले खानको तयारी गर्नुभयो। 

वनभोजको लागि ल्याएका भाँडाहरू निकालेर, ग्रीलका लागि मासु पोलेर, पुलाउ अनि धेरै कुराहरू बनौउनतिर लागे। कोहीले गीत बजाएर रमाइलो गर्न थाले भने कोही धेरै पछि भेटेकोमा गफ गर्न थाले । थानकोटकाे त्रिभुवनपार्कमा धेरै अरु मान्छेहरू पनि वनभोजका  लागि आउनुभएको रहेछ। म र मेरा बहिनी,  दिदीहरू बल लिएर पनि आएका थिए । हामी वल पनि खेल्याैँ । 

एकछिनको लागि नजिकै रहेकाे पसलमा गएर अनेक थरिका खाने कुराहरू खायाैँ । आफ्नो वनभोजको ठाउँमा जाँदा हामीलाई बोलाएर खाजाहरू पनि खान दिनुभयो। हामी सबैले मिलेर फेरि खाजा खायाैँ  । त्यसपछि घुम्न पनि गयाैँ । हामीले धेरै फाेटाेहरू पनि खिच्याैँ ।

नया वर्षको उत्सवमा गीत बजाएर सबै जना मिलेर नाच्याैँ पनि । ठुला मान्छेहरूले नयाँ वर्ष भनेर अलि अलि पिउने पदार्थ पनि खानुभएक थियाे । सबै जनाले रमाइलो गर्दै गर्दा हाम्रो वनभोजको ठाउँको छेउको वनभोज गर्ने मान्छेहरूको समानमा आगो लग्याे । कसैलाई केही नभए पनि त्यो ठाउँ चाहिँ अलि जोखिमपूर्ण भएकाले र हाम्रो समूहमा धेरै बच्चाहरू भएकाले हामीले आफ्नो त्यो ठाउँ छोडेर अलि परको ठाउँलाई राेज्याैँ । अध्यारो हुँदै आएको थियो त्यसैले खानाको बन्दाेबस्त भयो र हामी सबैले बेलुकाकाे खान पनि खायाैँ । खाना खाएपछि हामीले गीतहरू झनै ठुलोसँग बजायाैँ र नाँच्न थाल्याैँ । नजिकमा वनभोज गरेका टोलीहरू पनि हामीसँगै मिसिए । 

राति नै भएपछि हामीले आफ्नो समानहरू थन्काएर फर्किनलाई तयार हुन लाग्याैँ । पानी पर्लाजस्तो थियो त्येसैले हामीलाई छिटोछिटो सबैजनालाई तयार हुन भनियाे । सबै समान थन्काएर फर्किन लाग्दा त हामीले रिजर्फ़ गरेको गाडी नै थिएन। मेरो मामा ले त्यो गाडी चलाउने मान्छेलाई फोन गर्दा पहिला चाहिँ १० मिनेट मा आउँछु भनेको थिए तर पछि त फोन नै नउठाएर बसे । हामी बाटोमा नै थियाैँ । केही बेरमा नै ठुलो पानी पर्न थाल्यो र हामी एउटा पसल भित्र बस्नुपर्यो । कता जाने कसरी घर जाने नै थाहा भएको थिएन । त्यो बेला केही बेर अगाडि हामीसँग रमाइलो गरेका टाेलीहरू पनि घर जना निक्लेका रहेछन् । काकाले  ती मान्छेहरू एकछिन कुराकानी गर्नुभयो । घर जाँदा मैले त मेरो फोन नै त्यो गाडीको सिटमा छोडिछु । भोलिपल्ट त्यो गाडीको मान्छेले फोन गरेर हाम्रो घरमा मेरो फोन नै ल्याएदिनुभयाे । त्यो वर्ष हाम्रो परिवार सबै मिलेर गएको अन्तिम वनभोज थियो । काेराेनाका कारण हामी प्रत्येक वर्ष वनभाेज जाने काम राेकिएकाे थियाे । याे वनभाेज २ वर्षपछि मात्र भएकाे थियाे । 

Nowadays, being healthy, having a fresh mind, and having a good academic excellence is what gives you great opportunities. Thinking with a fresh mind can give you better ideas, and school is not only to help you grow academically but also is a space for personal growth. Extracurricular activities are something that provides you joy and a break from the hectic, chaotic world. Everyone can study and get good marks but having a special ability to do something else makes you more special than others. 

Who knows what life leads to? For example, if you enjoy singing, dancing, playing basketball, and other sports and become good at it, maybe you can be professional at these things in the future. I believe that things should not be taken for granted and take all the opportunities that come your way even if you fail or succeed at them. Failure is something that makes you understand what you need to improve not something you need to fear of. Every time you fail you learn new things each time. High school often brings intense academic pressure and high expectations. Extracurricular activities are a valuable way to relieve stress. Participating in activities such as music, art, and sports allows one to relax, and find a favorable balance between academic challenges and personal wellbeing. This promotes better mental well-being and promotes a more positive high school experience. Extracurricular activities teach you to be experienced in life and being experienced at most things is a way to succeed.

Being active in extra activities not only improves your social life but as well as it builds up your confidence to do new things. I don't mean that you only need to focus on extracurricular activities but do multitasking. Multitasking from the school level can make your way to college a bit easier. It trains us to manage our time and finish things on time. College tends to seek diverse skills from an individual, so if you have an extra skill then it will keep you on the top list. Being active in extracurricular activities can also help to bring out the leadership qualities that an individual has to offer. It also provides a time to bond with new people and learn to adjust to new environments.

In conclusion, academic success alone is not enough in today's world. I fully support exploring all new activities because it promotes skill. Even if you feel socially awkward, it is important to keep going and not give up. The opportunities offered by schools must be seized, participation in extracurricular activities significantly improves an individual's quality of life. It is an important step towards personal growth and a more fulfilling life.

Simply put, Artificial Intelligence (AI) is a human made technology that tries to replicate human activities through machine learning. We all can see that nowadays the demand of AI is growing in the market. AI also has different stages which could be explained as: 

I. Artificial Narrow Intelligence (ANI):

With advancement, artificial intelligence grew increasingly specialized, performing well in certain domains but falling short of human intelligence's adaptability and capacity for generalization. Artificial Narrow Intelligence (ANI) is a stage that describes AI systems created for certain uses, such as image recognition software, virtual personal assistants, and recommendation engines. While ANI has shown to be remarkably proficient within its designated area, it is unable to do activities that are beyond the boundaries of its programming. 

II. Artificial General Intelligence (AGI):

Artificial General Intelligence (AGI) represents a theoretical concept where AGI's next step is doing research on AI. AGI seeks to develop robots like human capacities, allowing them to comprehend, acquire, and apply information across several disciplines. Achieving AGI remains a difficult task because it needs robots to display a wide range of intelligence equal to human cognitive processes. 

III. Artificial Superintelligence (ASI):

The ultimate stage in the evolution of AI is Artificial Superintelligence (ASI), where machines surpass human intelligence across all domains. ASI represents a hypothetical concept that raises ethical and existential questions about the control and impact of highly autonomous systems. The prospect of ASI has spurred discussions about responsible development and governance to ensure that AI systems align with human values and priorities. 

Challenges

Due to the high use and demand of AI in this modern world the stages of AI highlight remarkable progress, they also pose challenges and considerations. Due to the high use of AI people are also facing many problems such as fake data privacy, and the potential impact on unemployment. As AI continues to advance, addressing these challenges it might even harm human race which is a possibility because in the current scenario AI cannot feel feelings such as happy, sad, angry like humans.

Conclusion

In conclusion, the stages of AI reflect a fascinating journey from Artificial Narrow Intelligence to the pursuit of Artificial General Intelligence. Each stage has brought about transformative advancements. It is also said that to make ASI, AGI should be improved thousand times because AI can’t process the emotions and feelings like we humans can feel. Developers are always experimenting with new technologies to expand the capabilities of artificial intelligence. In my opinion, looking at the future AI might even harm the human race so while developing AI’s there should be some certain commitment to moral and ethical rules.

सिफल स्कूलभन्दा पहिले म सैनिक आवासीय महाविद्यालय सल्लाघारीमा पढ्थेँ । सैनिक स्कुफमा म झण्डै चार वर्ष विद्यार्थीका रूपमा शिक्षा आर्जन गर्ने मौका पाएको थिएँ । 

यी चार वर्षाले मलाई यति धेरै कुरा सिकायो कि वर्णन गर्ने हाे भने किताबै लेख्न पनि सकिन्छ । याे कारणले पनि म संस्थाप्रति आभारी छु। त्यहाँ मैले शिक्षासँगै शारीरिक व्यायापमका थुप्रै लाभहरू लिएँ र सिकेँ पनि । 

फर्केर हेर्दा सैनिक स्कुललाई म एउटा सानो समाज भनेर पनि  मान्छु । एउटा विद्यालयका लागि चाहिने सबै तत्वहरू छन्  त्यहाँ । विद्यालयभित्र प्रसासनिक विभाग,भौतिक विभाग ,मेडिकल र शैक्षिक विभागहरू रहेका छन् ।

यहाँ केटाहरू लागि छात्राबास आनिवार्य थियो त्यसैले घर फर्किदा छिमेकीले पनि माइत आयो भन्दै  जिस्काउँथे ।  मेरो चार वर्षको यात्राले मलाई धेरै परिस्थितिसँग आफै लड्ने सिप पनि प्रदान गर्यो । यस संस्थाले जीवनको सबै भावनाहरूसँग मेरो राम्रो परिचय गराएको छ। 

संस्थाले मलाई दिएका भावनाहरू अझै पनि  ताजा  हुन्छन् जब म अनुशासनको  मूल्य जान्दै गर्छु । यदि जीवनको अर्थ  शिक्षित हुँदै  जानु हो भने सैनिक जीवनकाे अर्थलाई पनि दिने अर्थ हो । यो कुरा मैले त्यसै जनाएको होइन यो मैले महशुस गरेको कुरा हो ।  

बाहिर  जेसुकै भने पनि तालको गहिराइ त हाम फालेपछि नै थाहा  हुन्छ । माथिबाट कहाँ हेर्दा खासै  गहिरो लाग्दैन तर हाम फालेपछि  यसको असल गहिराइको अनुमान हुन्छ । चाबी भेटिनुको खुसी त जताततै ताल्चा लागेको मानिसलाई थाहा हुन्छ । 

हरेक दिन एउटा नयाँ किस्सा हरेक दिन एउटा नयाँ सोच लिएर उठ्ने ठाउँ मेरो त्यो सैनिकको चारहाते  खाटबाट सुरु हुन्थ्यो । अरु शैक्षिक संस्था जस्तो बिहान जुरुक्क उठेर हतारहतार नास्ता खाँदै  विद्यालय दौडिनुपर्ने थिएन यहाँ । बिहानको  पहिलो पल आफूले आराम गरेको बिस्तारालाई सम्मान नगरी  उठ्न पाइदैनथ्याे । 

केही दिन आदेशले गरियाे समयले बानी पार्याे जुन बानी मैले अझै बनाएकै छु । हेर्दै जाँदा पत्ता लागाएँ  कि जे कुरा सजिलै पाइन्छ या आफूसँगै हुन्छ त्यसको कदर गरिदैन । तीर्थ श्रेष्ठ सरकाे आमाबुबाको तथा परिवारप्रतिको मोहसम्बन्धी कुराले म अहिले पनि द्रवीभूत हुन्छु ।  जुन अन्नको मैले मूल्य झण्डै बिर्सिसकेको थिएँ । त्यहीँ  अन्न त मैले खानुभन्दा अगाडि सधैँ इज्जत गर्दै प्रार्थना गर्ने बानी पनि त्यहीँबाट सिकेँ भनूँ । सबै साथीहरू पनि छात्रवास भएका कारण एकै छातामुनि हामी २८० भाइ  बस्थ्यौं । छात्रवासका  गुरुहरूको निगरानीमा बस्थ्याैँ । जब म त्यहाँ पढ्दै थिएँ मैले त्यस ठाउँको मूल्य बुझ्न सकिनँ। त्यहाँ नियम कानुन कडा थिए । १३ बर्षको बच्चा देखि १८  वर्षका युवकहरूलाई पनि साढे ५  बजे उठ्न अनिवार्य थियो । उठ्नासाथ नित्यकर्म गरेपछि हामीलाई ट्रयाक सुट लगाएर  ६  बजे  दौडनु पर्थ्यो। मैले त्यो बिहान उठेर दौडिनुको अर्थ बुझेकै थिइन तर यो त अनुशासन  वृद्धिको पहिलाे पाइलाे  रहेछ। 

अब मैले पनि त्यसबेला कनै सोचू त मलाई त लाग्थ्यो आठै बजेसम्म सुत्न दिएको ती राम्रो हुन्थ्यो होला। मान्छेले बन्छन्  जन्मेको  महिना कपाल काट्नुहुँदैन भनेर  मैले जन्म दिन मै कपाल काट्नु पर्यो त्यो पनि छोटो आर्मी कटाइ । सुन्दाखेरि अचम्मको लाग्ला तिर मानिसहरू सबैको आफ्नै अलग चरित्र र स्वभावले सैनिकलाई एउटा सामाज नै बनाएको थियो। यहाँ भरोसा नै  एउटा ठूलो कुरा थियो सबै साथीहरू नै परिवार थिए कुनै कुरा लुक्दैन थियो एक अर्काबाट  सबै साथीहरूको दिन पछि सकेपछि सबै हाम्रो सेक्सनको केटाहरूको आज बितेको दिनको प्रतिक्रिया सुन्दा ११ त बजि नै हाल्थ्यो । हामी त्यति साथीहरू भएर पाटी नगरेको त हुँदै हैन उमेरै त्यस्तो थियो । कति पक्डियाे कति आजै पनि सबैको यादमा छ । ती चार वर्षहरू मेरा जीवनको सबै भन्दा धेरै आनुभव बटुलेका दिनहरू थिए । जाडो महिनामा साढे पाँच बजे उठेर दौडिदा साथी ५ मिटर टाडा हुँदा पनि देखिदैनथे कारण अध्याराे अनि कुहिराे । पौषको जाडोमा गोजीमा हात हाल्दाको सजाय मैले त्यस्तो बेला केही बहाना बनाउन सिकेको थिइनँ कि मलाई गार्हो छ त्यो हात पुरै सुन्निएकाे थियो । बिहान चिसाे धाराको पानीले जब हात धुन्थेँ  तब तातो  महसुस हुन्थ्यो मेरो हात दौडेर आएपछि त्यो जाडोले बेसी चिसो हात भएकाले तातो महसुश हुन्थ्यो । जब वरिपरिको चिसोभन्दा बेसी चिसो खेपेको हुन्छ हामी वरिपरिको चिसो त न्यानो महसुस हुँदोरहेछ । यस्ता कुरा यदि मैले अरु कुनै विद्यालय पढेको भए थाहा पाउँथेँ जस्तो मलाई लाग्दैन । सानो सानो कुरामा पनि शिक्षा र भाव देख्न थालेँ तबदेखि मलाई लाग्यो कि साँच्चै नै मैले केही गर्दै थिए। केही पुगेरै मलाई थाहा पाए  भोजनभन्दा त भोकै मिठो हुँदो रहेछ । पहिले मैले खानाको त्यति कदर गर्दैनथेँ  ।

दिउँसाेभरि खटिएको त्यो शरीरले नि बुझ्यो कि स्वाद त ज्यानको एउटा अङ्गलाई मात्र चाहिन्छ तर शक्ति ज्यानको सबै अङ्गलाई चाहिदोरहेछ । भोकै लागेको भए पनि हामीलाई खानुभन्दा अगाडि एउटा लामो मन्त्र  उच्चारण गर्नुपर्थ्यो जुन संस्कृतमा थियो । 

परिवर्तनशील समय नेट या फोनबिना कोही बस्न नसक्ने जमाना । मेराे चार वर्ष नेट र फाेनबिहिनजस्तै भएँ 

अहिले ती पलहरू सम्झन्छु । एक्लै मुस्कुराउँछु । एक्लै मुस्कुराउनुकाे मज्जा नै बेग्लै ! तपाईहरूले पनि महशुस गर्नुभएकाे छ हाेला नि याे कुरा त !

शान्त कोठाहरूमा जहाँ विचारहरू पङ्क्तिबद्ध हुन्छन्

कागज र कलम, काम हुन्छ मेरो

ताराहरू जस्तै प्रश्नहरू, त्यो चम्किन्छ

परिक्षा, एक यात्रा, सपना जस्तै ।

मुटुको धड्कन दौडिन्छ, समय खुम्चिएसँगै,

ज्ञान खोज्दै, दिमाग बिस्तार गर्दै।

हरेक जवाफ मिलाए प्रगतिको बाटो 

यस परीक्षामा सफलता पाउँछौँ।

प्रत्येक पङ्क्ति पढ्दै गहिरो सोच्दै,

गोप्यजस्ता जवाफहरू

अन्तमा स्कोर जे भए पनि

यो कुरा सिक्ने र प्रयास गर्ने हो ।

जब यो सकियो र परिणाम प्रकट हुन्छ

सम्झनुहोस्, यो हामीले राखेको यात्रा हो

परीक्षा समयको अँगालोका पलहरू मात्र हुन्

सिकाइको नाममा आफै ठाउँ खोजूँ ।

Introduction:

In the grand journey of understanding the world, we commonly experience two   different paths: science and spirituality. Science relies on experiments and observations and searches for tangible aspects of the real world. Spirituality includes the recognition of a feeling or belief that there is something greater than ourselves, which guides us through our life and includes a sense of connection that goes beyond what we can see and touch. Despite their contrasting differences, when these paths come together it forms an abundant understanding of our existence. 

Spirituality and religion: 

To go more deeper into the topic, the difference between spirituality and religion needs to be recognized. Spirituality and religion are two very different concepts, Religion usually focuses on worshiping a certain deity or following certain rules or rituals whilst Spirituality is about exploring your own connection and believing that there is something greater than ourselves, something more to being human than only living, broader significance of life. And that everything is divine in nature and we are a part of the greater whole. 

Science of spirituality; 

Moreover, science can be compared to a detective who is always driven by curiosity and an insatiable desire to acquire knowledge. For instance, the Hubble Space Telescope, a tool that allows scientists to delve into the mysteries of outer space and unravel astonishing discoveries about our vast universe. The amazing images that this camera captures, not only grows our knowledge but also evokes a profound sense of wonder and connection within us which is known to be magical. 

The common guard between spirituality and science is that both are concerned with understanding the fundamental nature of the universe and our place within it. 

Spirituality is belief while science is the proof of the same thing. When these two concepts combine it forms a greater understanding of the fundamental nature of the universe. Scientists use different tools and experiments to study those things that we can observe, measure and understand. Objects like telescopes, microscopes allow them to see tiny things to large galaxies. This helps them to know the world in a better way. On the other hand, spirituality absorbs the parts of life that are not measurable, visible, or tangible. It explores feelings, beliefs and experiences that are beyond what we see with our naked eyes.

While doing all the experiments, science and spirituality meet in the middle, quantum physics can be considered an example. This is a branch of science that studies things on a tiny scale, and its findings can seem to be a bit unbelievable and even spiritual sometimes. This makes scientists, spiritualists and common people ask big questions about the reality of nature, existence of life and overly opens doors to discussions including both scientific and spiritual perspective. 

Why should Spirituality and science work together? 

To understand why science and spiritualist collaboration can be beneficial, it is necessary to know that bringing together science and spirituality allows a more holistic (comprehensive) understanding of the world. In various aspects of life, findings of science and spirituality commonly offer a wealth of possibilities of understanding the world and fostering a more harmonious way of living. It resembles a world where people are mentally and physically well. Science focuses on how certain things work and what are those where spiritualists focus on why and delves to find deeper meanings.

Science helps us with our physical health by medicines or treatments they discover everyday that eventually makes our body better. It shows that our thoughts and feelings can affect our physical health. Whereas spirituality focuses on making our minds and emotions healthier. It helps us with things like peace, gratitude, and kindness. It also says that when we think positively and feel connected to something meaningful, it can make our bodies healthier. Collaboration of these two different but similar concepts can lead to a more balanced and fulfilling life, it can lead to innovative solutions and a deeper appreciation of complexity of existence.

I lay in my bed staring at the darkness of my room 

The petals fell off before the flower could bloom

The choice was always mine, I just chose wrong

In an attempt to soothe my woe, I sing this song

My nails colors have started to wear off

Having become a forest fire and the person watching it

Lived once in the ocean, now I am nothing but a shell 

With no one by my side, I have nothing left for myself 

The sounds of my own thoughts creep inside me every night

My body falling in pieces and my brain rotting away

My room is a mess and so is my life

I tell myself that I'll clean tomorrow 

My bag of bones is heavier every passing day

I wish my thoughts could spare me the night

Crying myself to sleep and painting myself blue

I'll have to go back to work tomorrow

शैक्षिक भ्रमणहरू विद्यार्थीहरूका लागि रमाइलो, रोमाञ्चक र जानकारीमूलक हुने गर्छन् । यो विद्यार्थीहरूको लागि उनीहरूको पाठ्यक्रम अध्ययन बाहिर अन्वेषण, सिक्ने र रमाइलो गर्ने मौका हाे ।

शैक्षिक भ्रमणको लागि मेरो विद्यालयले पुनहिल, घोरेपानी र घान्द्रुकमा ४ रात ५ दिने भ्रमण गर्ने योजना बनाएको थियो । हाम्रो देशको राजधानीको फराकिलो, सहज र आरामदायी जीवनमा धेरैजसो जीवन बिताउँदै, राजधानीबाहिर हाम्रो देशकाे अवस्था के रहेछ भनेर बुझ्ने, मनन गर्ने सुनाैलाे अवसर थियाे हाम्रा लागि । हामी निकै नै उत्सुक थियाैँ ।

२०७९ पुस २९ गते बिहान ६ बजे हामी विद्यालयमा भेला भयौँ । मैले याद गरें, मेरा सबै साथीहरूको अनुहारमा फरक प्रकारको अनुभूति थियो । तिनीहरू सबै यात्रामा जान धेरै उत्साहित थिए । कोरोना भाइरसका कारण हाम्रो विद्यालयले हामीलाई शैक्षिक भ्रमणका लागि बाहिर लैजान सकेन । त्यसकारण हाम्रो पहिलो पटक थियो र हाम्रो अनुहारमा खुशी र उत्साहको भाव व्याख्याभन्दा बाहिर थियो । हामी भेला भएर तयारी पूरा गरेपछि बिहान ७ बजेतिर स्कुलबाट निस्कियौँ, घण्टौँको सवारीपछि नौबिसे पार गरेर स्थानीय रेस्टुरेन्टमा रोकियौँ । हामी सबैले गहिरो सास लियौँ र चिया, कफी, हल्का खाजा खाएर ताजा भयौँ। त्यसपछि हामी सिधै मलेखुतर्फ लाग्यौँ जहाँ हामीले खाजा खायौँ। बादलको दिनमा त्रिशूली नदीको दृश्य मनमोहक थियो । आराम गरेर खाजा खाइसकेपछि हामी बाटोमा छोटो ब्रेक लिएर सिधै हिलतिर लाग्यौं। बेलुका साढे ६ बजेतिर हामी हाम्रो होटलमा हिले आइपुग्यौँ । रिफ्रेस भएपछि हामीले खाना खायौँ । बेलुका ८ बजेतिर हामी आगो बाल्यौँ र शिक्षक र कर्मचारीसँगै नाच्न थाल्यौँ । एक स्मरणीय साँझपछि, हामी हाम्राेतिर लाग्यौं र केही आराम गर्याैँ ।

दोस्रो दिन, हामी सबै लगभग ६ बजे उठ्यौं र तुरुन्तै ट्रेकको लागि तयार हुन थाल्यौं । हामीले बिहानको खाजा खायौं र सबै बाहिर जान तयार थियौँ । म, मेरा ६ जना साथीहरूसँग अन्तिमबाट सुरु गरेँ तर अन्ततः सबैलाई पछि पारेँ । करिब २ घण्टाको पैदल यात्रापछि हामीले हाम्रो गाइडलाई पनि ओभरटेक गर्यौं तर उहाँको दृश्यको दायरामा रह्यौं । गाउँ, पदयात्रा, पहाडहरू पार गर्दै, हाम्रो अगाडि अन्नपूर्ण हिमालको शृङ्खलासहितको नेपालको सौन्दर्यको रमाइलो गर्दै हामी सबैजना आराम र खाजाको लागि तिखेढुङ्गामा भेला भयौँ । हामी पहिले त्यहाँ पुग्यौँ र खाजा खाँदा सबैलाई पर्ख्यौँ। केही समय आराम गरेपछि हामी फेरि गन्तव्यतर्फ लाग्यौँ । हाम्रो समूह फेरि पहिलो भयो र हामी हिड्यौँ। नेपालको सुन्दरताको अनुभूति गर्दै, जङ्गल घुम्दै र नयाँ मान्छे भेट्दै, उनीहरुको हाम्रो भन्दा फरक जीवनशैलीको बारेमा सिक्दै हामी घोरेपानी आइपुग्यौँ । हाम्रो होटल एकदमै टुप्पोमा थियो, अन्नपूर्ण हिमालको शृङ्खला सुन्दर थियो । हामी त्यहाँ बस्यौँ र हाम्रा साथीहरू आउने प्रतीक्षा गर्दै आराम गर्यौँ। सबैजना आइपुगेपछि हामी आ-आफ्नो कोठातिर लाग्यौं र खाना खायौँ। लगभग ८ बजे, हामी सबै भेला भयौं, खाना खायौं र साँझ कुरा गर्दै र आफ्ना अनुभवहरू बतायौं । जब रातको १० बजेको थियो, तब हामी आ-आफ्नो कोठातिर लाग्यौं र सुत्‍यौँ ।

तेस्रो दिन बिहानै ४ बजेतिर हामी पुनहिलसम्म हिँड्न थाल्यौँ । करिब दुई/दुई घन्टा हिँडेर हामी त्यहाँ पुग्यौं र सूर्योदयको पर्खाइमा थियौं। घाम उदाएपछि र अन्नपूर्ण हिमाल सुनौलो हुँदै जाँदा हामी सबै छक्क परेका थियौँ नेपाल कति ठूलो र सुन्दर छ । हामी सबैले दृश्यको आनन्द लियौं, तस्बिरहरू खिच्यौंँ र त्यसपछि भेला भएर आफ्नो होटलमा फर्कियौँ । बिहानको खाजा खाएपछि हामी हिले फर्कियौँ । दिनभरि हिँडेर बेलुकी ५ बजे हिले पुग्यौँ र खाना खायौँ । राति परेपछि खाना खाएर सुत्थ्यौँ ।

चौथो दिन बिहान सबेरै घान्द्रुक जान बस चढ्यौँ । घान्द्रुक जाने सडकको अवस्था पहिलो पटकका लागि त्यति अनुकूल थिएन तर हामी बिस्तारै त्यहाँ पुग्यौं। घान्द्रुक निकै सुन्दर थियो । केही समय होटलमा आराम गरेर गाउँ घुम्न थाल्यौं । हाम्रा प्रिन्सिपलले हामीलाई छोटो दूरीको लागि मात्र छोड्न दिनुभयो र हामीले मन्दिरहरू, मानिसहरू, चिया बगान र अरू धेरै देख्यौं। राति परेपछि, हामीले आगो बाल्यौं र त्यसपछि नाच्यौँ। नाचिसकेपछि, हामी हाम्रो होटलमा फर्कियौँ, खाना खायौँ र त्यसपछि हाम्रो यात्रा कति चाँडो समाप्त भयो भनेर सोच्दै रातको लागि सुत्यौँ।

पाँचौं दिन, बिहान सबेरै हामी काठमाडौँ फर्कने बाटोमा बसमा चढ्यौँ। सबैजनाले हामीलाई दिएको न्यानो आतिथ्य र दृश्यहरूको आनन्द उठाए । फर्किदा पोखरामा डुङ्गा चलाउन रोकियौं । त्यस पछि हामी सिधै काठमाडौंतर्फ लाग्यौँ । राति ८ बजेतिर हामी काठमाडौं आइपुग्यौँ । हामीमध्ये कोही पनि छोड्न चाहँदैनथ्याे त्याे पल तर हामीले अन्त्यमा छाेड्नैपर्थ्याे नै ।

धेरै स्मरणीय यात्रापछि हामी सबैले थाहा पायौँ कि नेपालले हामीलाई वास्तवमै के देख्न छोडेको थियो । त्यो यो सुन्दर देशले देखाउन सक्ने एउटा सानो अंश मात्र थियो । हामी सबै धेरै खुसी भयौँ र हाम्रो एसइई परीक्षाको तयारी गर्न थाल्यौँ।