Logo

Student Corner

Articles

लाखे नाच
- Praneesha Shrestha - 31017, G ... 20 March, 2024

नेवार समुदायले कुनै विशेष जात्रामा लाखेको मुखुन्डाे पहिरिएर गरिने परम्परागत नृत्य नै लाखे नाच हो । यो नाच गुँला पर्वमा उपत्यकाका विभिन्न ठाउँमा र इन्द्र जात्रामा काठमाडौँमा देखाइन्छ । कृष्णलाई मार्नका लागि कंशले बहिनी पुतनालाई प्रयोग गरेको र पुतनाको मृत्युको कामना गर्दै राक्षसको स्वरूपमा सजिएर नेवार समुदायमा लाखे नाच नचाउने गरिन्छ । उपत्यकामा लाखे नाच नचाउने प्रचलन कहिलेदेखि सुरुवात भयो भन्ने कुरामा विभिन्न मतभेद रहेको छ । कसैले राजा हरिसिंहदेवले सिम्रौनगढबाट तलेजु भवानीलाई उपत्यकामा ल्याउँदा देवीसँगै लाखेलाई ल्याइएको हो भनिन्छ । कतिपयले भने नुवाकोटबाट आएका ठकुरी राजाले लाखेलाई उपत्यकामा ल्याएका हुन भन्ने तर्क पनि राख्दछन् ।नेपाल भाषा वंशावलीअनुसार लाखे नाचको चलन राजा गुणकामदेवले सुरु गराएका हुन् भन्ने भनाइ पनि छ । तर राजा प्रताप मल्लका पालादेखि मुकुट लगाई लाखे नाच नाच्ने गरेको पाइन्छ ।  नेवार समुदायमा बढी प्रचलित रहेको लाखे नाच जिल्लाबाट लोप हुने अवस्थामा पनि लाखे नाच जिल्लाभर प्रचलित नै छ । नेवार समुदायमा लाखेको खप्पर बनाउने र लाखे निकाल्ने बेलामा पूजापाठ गर्नुपर्ने प्रचलन रहे पनि पछिल्लो पुस्तामा लाखे नाच हराउँदै गएकाले पूजापाठको परम्परासमेत पनि हराउँदै गएकाे महुस गरिएको छ । नाच तालमा स्थानीय लोकगीत, रोपाईजात्रा, घोडेजात्रा, गाईजात्रा, रुटजात्रा, वैरागीजात्रा लगायतका जात्राहरू समाजका विभिन्न विकृतिलाई व्यङ्ग्य गर्न र आम जनताको मनोरञ्जनका लागि गरिन्छ।


Read More
तिहार
- Avneesha Maharjan - 32005, Gr ... 19 March, 2024

मलाई मन पर्ने चाड तिहार हो । तिहारलाई बत्तीको चाड पनि भनिन्छ । तिहार दसैँपछि आउँछ । यो चाड प्रत्येक वर्ष कार्तिक कृष्ण त्रयाेदशीदेखि कार्तिक शुक्ल द्वितीया सम्म पाँच दिन मनाइन्छ। पहिलो दिन कागतिहार हो । दोस्रो दिन कुकुरतिहार हो । तेस्रो दिन लक्ष्मीपूजा हो । यस दिन घर सफा गरेर राति दियोबत्ती बालेर लक्ष्मीमाताको पूजा गरिन्छ । तिहारमा सबैतिर झिलिमिली हुन्छ । चौथो दिन गोवर्द्धन पूजा र म्हपूजा मनाइन्छ । म्हपूजाकाे दिन नेवारहरूको नयाँ वर्ष हो । पाँचौँ दिन भाइटीका हो । त्यस दिन दिदीबहिनीले आफ्नो दाजुभाइलाई टीका र मखमली फूलको माला लगाइदिएर मिठा मिठा खानेकुरा दिएर भाइटीका मनाउँछन् । तिहारलाई यमपञ्चक पनि भनिन्छ । मेरो समुदायमा तिहार चाड धुमधामसँग मनाइन्छ । 


Read More
कृषि
- Dinisha Shiwakoti - 31042, Gr ... 18 March, 2024

जमिनलाई प्रयोग गरेर गरिने सम्पूर्ण कामहरू जस्तै: खेतीपाती, पशुपन्छी पालन, फलफूल खेती , मौरी पालन, माछा पालन आदिलाई कृषि भनिन्छ । कृषि गर्ने, अन्न उब्जाउने मानिसलाई किसान भनिन्छ । किसानले उत्पादन गर्ने खाद्यान्नलाई दुई प्रकारमा बाँडिएको छ: खाद्यान्न बाली र नगदे बाली । खाद्यान्न बाली खानको लागि उब्जाइने बाली हो भने नगदे बाली भने बेच्नको लागि उब्जाइने बाली हो । कृषि दुई प्रकारका हुन्छन्:

१. परम्परागत कृषि:-  परम्परातगत कृषिमा परम्परागत औजारहरू, पुराना ढङ्गका ‌औजारहरू जस्तै कुटो, कोदालो, हलो आदि प्रयोग गरिन्छ । खेतीपातीका लागि आकाशे पानीमा भर पर्नु पर्ने हुन्छ । मलका लागि गाईभैँसीको मलमुत्रलाई प्रयोग गरिन्छ । सोही अनुसार उत्पादन पनि कम हुन्छ ।

२. आधुनिक कृषि:-  आधुनिक औजार र मेसिनहरू प्रयोग गरेर थोरै जमिनमा पनि धेरै उत्पादन गर्ने कामलाई आधुनिक कृषि भनिन्छ । आधुनिक यन्त्रहरूको सहायताले कम समयमा पनि धेरै काम गर्न सकिने हुन्छ।

 नेपाल एक कृषिप्रधान देश हो । धेरै जसो नेपालीहरूको प्रमुख पेश नै कृषि हो । आर्थिक सर्वेक्षण २०७९/८० को अनुसार कृषि पेशामा संलग्न नेपालको जम्मा जनसंख्याको ५०.४ प्रतिशत रहेको छ । कुल ग्राहस्थ्य उत्पादनमा २०७९/८० मा कृषिको योगदान २४.१ प्रतिशत रहेको अनुमान छ। 

नेपलाको जम्मा जनसंख्याको ५०.४ प्रतिशत जनसंख्याले कृषि पेशा गर्ने हुँदा हामीले आधुनिक कृषि गरी उत्पादन बढाउनुपर्छ । हामीले दैनिक रूपमा खाने खानेकुराहरू कृषि र कृषकको मेहनतको फल हो । त्यसैले हामी सबैजनाले कृषि पेशा र कृषकको कामलाई सम्मान गर्नुपर्छ ।


 


Read More
लुम्बिनी
- Prapya Mishra - 32049, Grade ... 15 March, 2024

लुम्बिनी गाैतम बुद्धकाे जन्मस्थल हाे । लुम्बिनी बौद्ध धर्मावलम्बीहरूको पवित्र तीर्थस्थल हो। भगवान बुद्धको जन्मस्थल भएकाले अन्य धर्मावलम्बीले पनि लुम्बिनीप्रति आस्था राख्छन् । यो तीर्थस्थल लुम्बिनी अञ्चलको रूपन्देही जिल्लामा पर्छ । रुपन्देही नेपालको पश्चिमाञ्चलको तराईमा पर्ने जिल्ला हो। लुम्बिनीमा गुम्बा र मन्दिरहरू छन् । त्यहाँ सुन्दर मायादेवीकाे मन्दिर पनि छ । त्यहाँ उत्खनन गरेर राखिएका वस्तुहरू पनि छन् । मन्दिर वरपर घाँसहरू उम्रिएका छन् । मन्दिर भित्र फाेटाे खिच्न पाइदैन् । त्यहाँ विभिन्न घटनाक्रम सम्झाउने बुद्धकाे जीवनीसँग सम्बन्धित तस्विर र मूर्तिहरू पनि छन् । पवित्र तीर्थस्थल भएकाले यहाँ विभिन्न देशका मानिसहरू आइरहन्छन् । लुम्बिनी असाध्यै सुन्दर छ। लुम्बिनी हेर्न र तीर्थयात्रा गर्न दिनैपिच्छे मानिसहरूको भिड लाग्ने गर्छ। पर्यटकीय र धार्मिक हिसाबमा लुम्बिनी राम्राे छ । लुम्बिनी पुग्नासाथ हाम्राे श्रद्धाले शिर निहुरिन्छ । भगवान गौतमबुद्ध हाम्रा आस्थाका प्रतीक हुन् । नेपाललाई विश्वमा चिनाउने सम्पत्ति हुन् । उनी शाक्यवंशी राजा शुद्धाेदन र मायादेवीका सन्तान थिए । उनले ४५ वर्षसम्म नेपाल र भारतका विभिन्न ठाउँमा पुगी दु:ख निवारण सम्बन्धी आफूलाई प्राप्त महाज्ञान बाँड्न रातदिन लागिपरेका थिए ।


Read More
डियरवाक सिफल नाइटमा ड्रामा
- Aarika Jha - 31003, Grade V o ... 14 March, 2024

  डियरवाक सिफल नाइटमा "फस्ट" शीर्षककाे नाटक मञ्चन गरिएको थियो । कक्षा ५ र ६ का विद्यार्थीहरूले साे नाटक प्रस्तुत गरेका थिए । इसिए र शैक्षिक गतिविधिबिच सन्तुलन कायम गर्ने बलियो सन्देश नाटकमा थियाे । अतिरिक्त क्रियाकलापबाट पनि बालबालिका अगाडि बढ्न सक्छन् भन्ने प्रभावकारी जानकारी नाटकमार्फत अभिभावकहरूलाई दिइयो । सहभागी सबैले नाटक निर्देशक राजन भुजेलको प्रयासलाई सराहनीय ठहराए ।

पहिलो भागमा शैक्षिक नतिजामा निकै चिन्तित आमा र शैक्षिक गतिविधिभन्दा नाटकलाई प्राथमिकता दिने छोरीबिचको द्वन्द्वलाई आकर्षक ढङ्गले प्रस्तुत गरिएको थियो । दोस्रो भागमा छोरीले विद्यालयमा प्रथम स्थान हासिल गरिन् तर खुसी भइनन् । उनकी आमा खुसी भएकी थिइन् तर छोरी  दुःखी भएको देखेपछि उनी चिन्तित भइन् । आमाले छोरीलाई शैक्षिक उपलब्धिहरूको महत्त्वबारे सल्लाह दिन थाल्नुभयो । शिक्षाविद्हरूले इसिएको महत्त्वलाई अस्वीकार गर्दैनन् । निराश छोरी र प्रेरणादायी आमा बिचको संवाद प्रभावशाली रूपमा मञ्चन गरिएको थियो । शैक्षिक गतिविधि र इसिएमा समानान्तर प्रयास गर्ने सन्देश राम्रोसँग सञ्चार गरिएको थियो । नाटक हेरेर अभिभावक, शिक्षक र विद्यार्थीले निकै रमाइलो गरेका थिए ।


 


Read More
पानी
- Ruhjen Jung Khadka - 32014, G ... 13 March, 2024

पानी हाम्राे लागि एउटा महत्त्वपूर्ण प्राकृतिक उपहार हो। हामी सबैलाई पानी महत्त्वपूर्ण छ। हामीलाई बाँच्न पानी चाहिन्छ । पृथ्वीमा रहेका प्रत्येक जीवित मानिसहरूलाई आफ्नाे शरीरकाे उचित कामका लागि पानीकाे आवश्यकता पर्छ । पानीले हाम्राे दैनिक क्रियाकलापमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । पानी कृषि, उद्याेग, घरायसी कामकाज, वनस्पति, जीवजन्तु आदि सबैलाई पानी चाहिन्छ। पानीले वातावरणलाई सुन्दर बनाउँछ। यसले तापक्रमलाई पनि कम बनाउँछ । पानीले गर्दा अहिले हामीले प्रशस्त बिजुली पाइरहेका छौँ। पानीका स्राेतहरू कुवा, ताल, नदी, हिमनदी, हिउँ र इनार आदि हुन् । समुद्रकाे पानी नुनिलाे हुन्छ । हाम्रो पृथ्वीकाे सतह  ७० प्रतिशत पानीले बनेकाे छ। अहिले बढ्दो जनसङ्ख्याले गर्दा पानीको मुहानहरू प्रदूषण हुँदै गइरहेका छन् । यसले गर्दा मानिसको स्वास्थ्यमा नराम्रो असर परिरहेको छ। यो कुरालाई हामीले ध्यानमा राखेर पानीकाे प्रदूषण हुनबाट राेक्न एकजुट भई लाग्नुपर्छ । पानी जीवनकाे आधार हाे । पानीबिनाको जीवन हामी कल्पना पनि गर्न सक्दैनौँ । पानीकाे चक्रमा गडबडी भएमा विश्वमा तापक्रम बढ्ने, बाढी र खडेरी निम्तिन्छन् । यसको सदुपयाेग गर्नु हामी सबै नेपालीहरूकाे जिम्मेवारी हाे ।


Read More
मेरो पदयात्रा
- Raj Manandhar - 31023, Grade ... 12 March, 2024

मेरो पदयात्रा तारेभिरसम्मको थियो । याे यात्रा हामी कक्षा ५ का विद्यार्थीहरूले गरेका थियाैँ । हामीलाई पदयात्रामा विद्यालयले लगेकाे थियाे । माघ २६ गते हामी ९ बजे  विद्यालय पुग्याैँ । ९:३० बजे खाना खाएर हामी १० बजे विद्यालयको बसमा चढी यात्रा सुरु गर्याैँ । हामी ३० जना विद्यार्थीहरू, ३ जना शिक्षकहरू र  १ जना जना विद्यालयका कर्मचारी गएका थियााैँ । साथीहरूसँग रमाइलो गर्दै, बाहिरको दृश्यहरू हेर्दै हामी करिब एक घन्टामा जगडोल भन्ने ठाउँमा पुग्यौँ । बस त्यहीँ रोकियो र हाम्रो पदयात्रा सुरु भयो । उकालो ओरालो कहिले जङ्‌गलको बाटो हिँड्दा रमाइलो लाग्थ्यो अनि धेरै हिँड्नु परेको भएर थकाइ पनि लाग्थ्यो । केही बेर आराम गरी पानी खाएर हामी फेरि हिँड्न थाल्यौँ । साथीहरू कोही अगाडि दौडिए भने कोही पछाडि बिस्तारै आउँदै थिए । लगभग २ घण्टा उकालो हिँडेपछि बल्ल हाम्रो गन्तव्य तारेभिर आइपुग्यो । त्यहाँ पुग्दा हामी सबै खुसी भयौँ । यो ठाउँ उचाइमा भएको हुनाले यहाँबाट काठमाडौँ लगायत विभिन्न ठाउँका मनोरम दृश्यहरू देखिन्थे । त्यस ठाउँका बारेमा गुरुआमाले हामीलाई धेरै कुरा बताइदिनुभयाे । केही समय त्यहीँ बितायाैँ ।  खाजा पनि खायाैँ । त्यहाँ हामीले फोटो खिच्यौँ र केही  बेर रमाइलो गरेर हामी २:३० बजे विद्यालय फर्कियौँ । 


Read More