Graffiti is a form of visual art in painting which communicates various messages portrayed in public places by some clubs, or cultural groups of people. Many people associate graffiti with gang-related symbols or phrases, and they do not approve of it. These are painted on walls at public places. It is important for us to recognize that not all graffiti falls under this category. Some of the graffiti are unrelated to gangs and they hold deep meanings and purposes, such as cultural history and signs. In other words, graffiti refers to an image or text painted on the walls or sides of buildings without proper permission. It’s been around for a long period of time, and is usually done within the public view. The Italian word ‘graffiti’ originally came from the word “graffiato” that means scratched. Today, graffiti encompasses a wide range of artistic expression. While some graffiti is still connected to gang culture and vandalism, most modern graffiti art is meant for aesthetic appeal and self-expression rather than territorial marking. Brilliantly colorful and stunningly complex pieces are created with advanced techniques like stenciling, stickers, posters, and 3D lettering.
Graffiti art in Nepal has transformed from traditional religious paintings to contemporary street art addressing social issues. Ancient wall paintings in the Kathmandu Valley visualized Hindu and Buddhist stories through spiritual imagery passed down over generations. However, after multiparty democracy emerged in Nepal in the 1990s, political posters and slogans appeared, reclaiming public spaces. Vibrant artistic graffiti only bloomed across Kathmandu after 2000 as artists adopted global styles.
Unlike the collective narratives of traditional wall art, modern Nepali graffiti highlights pressing societal concerns like gender inequality, health crises, and corruption using individualistic aesthetics. Some graffiti contains abstract shapes and patterns meant for self-expression. While very little formal research on Nepali graffiti exists, its cultural significance lies in providing marginalized voices a democratic platform for free public expression. The subject matter of modern Nepali graffiti shifted from religious topics to relevant social issues like inequality, health crises, and political corruption. The graffiti works display individualistic aesthetics, innovative techniques, and creative approaches to public art.
Nepal's graffiti reflects shifting youth culture and identities influenced by globalization. It artistically blends old and new, echoing history while pioneering self-expression. Traditional religious motifs fuse with modern perspectives, capturing Nepal's dynamic living culture. Graffiti persists as visual storytelling, conveying the creativity and hopes of the Nepali people. More exploration of Nepal's graffiti culture is needed, but this new folk art genre energizes public spaces as an evolving form of artistic freedom.
Overall, the evolution from religious wall paintings to socially-conscious artistic graffiti displays Nepal’s broader cultural transformation. Graffiti carries forward the practice of visual storytelling for the people, conveying new forms of creativity, identity, and aspirations. The folk art form dynamically reinterprets Nepal’s living culture for the modern era.
शिक्षा नै सबथोक हो । मानव जीवनमा शिक्षा महत्त्वपूर्ण विषय हो । शिक्षा भनेको मानिसलाई पूर्ण बनाउने तत्त्व हो । शिक्षा विभिन्न किसिमका हुन्छन् । शिक्षा औपचारिक/अनौपचारिक, साधारण, व्यक्गित र प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्ष गरी चार प्रकारका हुन्छन् । नेपालमा प्रचीन कालमा शिक्षा त्यत्ति विकास भएको थिएन । प्रविधिसँग सम्बन्धित भएर हासिल गरिने व्यावसायिक ज्ञानलाई प्राविधिक शिक्षा भनिन्छ । विद्यालयमा विद्यार्थीलाई प्रयोगात्मक कार्य गराई सिप, कला सिकाउनु नै प्राविधिक शिक्षा हो । प्राविधिक शिक्षा भन्नाले विज्ञान तथा प्रविधिसम्बन्धी आवश्यक ज्ञान र सिप बुझिन्छ ।
प्रारम्पारिक शिक्षाअन्तर्गत शिक्षाको ज्ञान मात्र हुन्छ तर प्राविधिक शिक्षाले व्यवहारिक ज्ञान र कौशल प्रदान गर्छ । प्राविधिक शिक्षाले योग्यता र क्षमता पनि बढाउछ । यदि मानिसमा प्राविधिक ज्ञान भएमा देशमा भएका स्रोत साधनको कहाँ र कसरी प्रयोग गर्ने भन्ने कुराको अवगत गराउँछ । नेपालको तुलनामा यो शिक्षा एकदमै कम मात्रामा छ । शिक्षा क्षेत्रमा लागेका व्यक्तिहरूमा व्यवसायिकरुपमा काम गर्ने सक्षम छैनन् । हाम्रो देशमा भएको स्रोतहरूको उपयोग गर्न नसकेका कारण विदेशबाट आयात गर्नु परेको हो । त्यही कारणले नै स्वदेशीहरूको धन विदेशी परेको हो । देशमा बेरोजगार तथा युवाशक्ति अभाव भएको छ । देशको ठुलो युवा जनशक्ति सस्तो मूल्यमा विदेशिन बाध्य भएका छन् । प्राचीन कालको शिक्षा साघुँरो क्षेत्रमा सीमित थियाे तर एक्काइसौँ शताब्दीमा पुग्दा मानिसहरूका इच्छा आकाङ्क्षा बढेका छन् र प्राचीन कालको शिक्षाले ती सबै इच्छा आकाङ्क्षा पुरा गर्न सक्दैन । ती सबै शिक्षकमा मात्रै सीमित हुन्छ तर प्राविधिक शिक्षा हासिल गरेमा हामीलाई व्यवहारिक पनि बनाउँछ । प्राविधिक शिक्षाअन्तर्गत भूगोल, भौतिक शास्त्र, विज्ञान र जीव विज्ञानको अध्ययन पर्दछ । हवाइजहाज, रेल, इन्टरनेट पनि यसै प्राविधिक शिक्षाअन्तर्गत पर्दछन् । उच्च शिक्षा मात्र नभई विद्यावारिधिसम्म गरेकोमा आवश्यक सिकाइको सिप, कला प्राप्त नभई विदेशिनु परेको छ । हाम्रो देशमा विद्यमान बेरोजगारी समस्या हल गर्न र समाजलाई सुव्यवस्थित बनाउन प्राविधिक शिक्षामो आवश्यक छ । प्राविधिक शिक्षा दिने विद्यालय एवम् विश्व विद्यालय बढाउनुपर्छ । व्यक्तिको रोजाइ र रुचिअनुसारको सिप र काम सरकारले उपलब्ध गराउन प्रयास गर्नुपर्छ । प्राविधिक शिक्षाले रोजगारीका अवसरहरू प्राप्त गर्न सहजता प्रदान गर्नुपर्छ । घरमा बालबालिकालाई इच्छा र आवश्यकताअनुसार पढाउदा उपयुक्त हुन्छ । विद्यार्थीले आफ्नो क्षमता र इच्क्षाअनुसार अघि बढेमा उनीहरूको पनि भविष्य उज्ज्वल हुन्छ । प्राविधिक शिक्षाले आत्म सिकाइ र स्वतन्त्रतालाई प्रोत्साहित गर्छ । जसले रोजगारीको पनि सिर्जना गर्छ । उदाहरणका लागि यदि हामीसँग कुनै वस्तुको बारेमा व्यवहारिक वा प्राविधिक शिक्षा छ भने हामीले सजिलै रोगजार प्राप्त गर्न सक्छौँ । रोजगारका लागि विदेशिनु पर्दैन स्वदेशमै बसी आफुले सिकेको ज्ञान र सिपको प्रयोग गर्न सक्छौ । कुनै पनि कार्य सानो र ठुलो भन्ने हुँदैन । प्राविधिक शिक्षा प्रदान गर्न विद्यालयको सङ्ख्या बढाउनुपर्छ र सबै क्षेत्रमा विद्ययालयको पहुच पनि गराउनुपर्छ । यदि हाम्रो देशले प्राविधिक/व्यfवहारिक सिपमा जोड दिन सकेकोमा हाम्रो देश वृद्धि हुन्छ । प्राविधिक शिक्षाले प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष रुपमा देश विकासमा मद्दत गरीरहेको हुन्छ । अहिलेको जमाना विद्युत र प्रविधिको जमाना हो त्यसैले हामीलाई प्राविधिक तथा व्यवहारिक शिक्षाको नै आवश्यकता हुन्छ । प्राचीन कालको शिक्षाले अहिको सबै समस्याको हल गर्न सकिदैन ।
अब सरकारले प्रत्यक जिल्लामा बहुप्राविधिक शिक्षालय स्थापना गर्न एकदमै जरुरी छ । देश बनाउन युवाहरूको सक्रिय र रचनात्मक भूमिका रहन्छ । हालको शिक्षा प्रणाली परिमार्जन गरी प्राविधिक विषयलाई जोड दिन सकेमा देश विकास हुने छ । हालको समयमा प्राविधिक शिक्षा अति आवश्यक देखिन्छ । प्रयोगात्मक, गुणस्तरीय र रोजगार उन्मुख बनाउँदै लैजानुपर्छ । यही शिक्षाका कारण दैनिक जीवनमा आइपर्ने चुनौती सहज हुन्छ । समाजमा रहेका गलत संस्कार र मान्यताहरू साथसाथै समस्याको जरा उखेल्ने शिक्षा आवश्यक हुन्छ ।
एक अर्काको चिन्ता गर्नी नेपाली हामी
वेशभूषा हाम्रो राम्रो लाग्छ कति धेरै दामी
सगरमाथाको चुच्चो शान्तिको देश नामी
भाषा, संस्कृति अनेकौँ मिली बसेको नेपाली हामी
अनेकौँ भाषा हाम्रो अनेकौँ छ संस्कृति
शान्ति फैलाउने देश शान्ति नै हाम्रा निधि
नयाँ हाम्रो सोच गरि नयाँ नयाँ कृति
कसैलाई नराम्रो नहोस् सबै गर्छन् माया प्रिती
दशैं, तिहार मनाऔँ रमाऔँ नेपालीपनमा
देश र एकअर्काको उत्ति कै माया हाम्रो मनमा
सफा सोच र खुशी सब नेपालीको आँगनमा
जडिबुटी र चराचुरुङ्गी हाम्रो हरियो वनमा
नेपाली हाम्री देश नै राम्रो यसैमा रमाऔँ
विदेशी पनि फर्किनछन् भूमि सम्जी आफ्नै गाउँ
संस्कृति हाम्रा झनै राम्रा आजै रमाउन जानू
देश चै हाम्रो आमा हाम्रो वन जङ्गल चाहिँ बाबु
म मात्र हैन अरु नि यो पनमा रामाउने छन्
देश यो हाम्रो अगाडि झुक्छौँ समाई हाम्रो मन
देश नै झन हरियो वन नेपालको हो नि धन
दशैं, तिहार मनाऔँ रमाऔँ नेपाली पन
Me and my identity,
Hidden within me.
How are you?
Many eyes, different faces to look at
My distinct form in their faces
But the same 'me' that I have always carried
But something instead,
They do it themselves.
Many 'you' stories,
My name is the same.
But you need to look at it differently to know
What I barely understand.
How much 'you' has been made inside 'me'?
For the question everyone raises.
I have a separate 'you' answer,
They are scattered on the pages of wise,
Many of my 'you' form colors,
They are woven into different threads.
The essence of my behavior: but,
I am the 'me' that I know
Which perhaps only I know, really.
One question I would like to ask others—
How did you find me lost in those 'I' forms of 'you'?
Deception of sight,
How do you accept the scars of thinking?
I feel like I am with this 'I'
This 'I' seems to be me
That I do not know that 'I' was lost?
वातावरणमा देखिने असन्तुलन अथवा वातावरणको वरपर सफा नहुनु र प्राकृतिक अवस्था अथवा सौन्दर्यतामा नकारात्मक प्रभाव हुनु भनेकै वातावरण प्रदूषण हो । पृथ्वीमा रहेको जीव, जनावर, वनस्पति, हावा, पनि, माटो आदि सबै जैविक तथा अजैविक वस्तुहरूको सामुहिक सम्मेलन अथवा उपस्थिति नै वातावरण हो । वातावरण मानिस जीवनको लागि नभई नहुने कारणले र यसको अनुपस्थितिमा मानव जीवन नै नरहने हुनाले मानिसहरू वातावरणसँग घुलमिल हुन जरुरी छ । वातावरण सन्तुलनकै लागि भनेर नेपाल लगायत विश्वका सबै मुलुकहरूले सन् १९७६ देखि नियमित रुपमा वातावरण दिवसलाई चाडपर्वझैँ मनाउदै आइरहेका छन् ।
वर्तमान समयमा पृथ्वीमा रहेको केही वनस्पतिसँगसँगै जीवजन्तु पनि लोप भएको र धेरै जसो लोप हुने अवस्थासम्म पुग्ने कारण वातावरण प्रदूषण हुँदै गइरहेको छ । मानव सजीव प्राणी भएकाले उसलाई वातावरणको एकदमै महत्त्व हुन्छ । महँत्व थाहा हुम्दा हुँदै पनि उसले वातावरणलाई भिन्न क्रियाकलापबाट दुरुपयोग गरेर प्रदूषण गरेकै हुन्छ । पछिल्लो तथ्याङ्कमा हेर्ने हो भने जनसङ्ख्या र प्रकृति माथिको दुर्व्यवहारले विश्वमा लाखौँ हेक्टरभन्दा बढी वन क्षेत्र गरिसकेको छ । उक्त कारणले प्राकृतिक स्रोतहरू अनियन्त्रित रुपमा खपत भएर वातावरणीय सन्तुलन बिगारी रहेको छ । समयमै वातावरण प्रदूषण रोक्न अनि वातावरण संरक्षण गर्न नसके हामी र हाम्रा आउने पुस्तालाई रोगी कोठामा जन्म दिने बाध्य हुने छौँ ।
वातावरण प्रदूषणले हामीलाई दैनिक जीवन चलाउन झनै गारो परिरहेको छ । वातावरण प्रदूषणमै पर्ने वायु प्रदूषण, जल प्रदूषण, माटो प्रदूषणले हामीलाई दम, फोक्सो क्यान्सर, हृदयघात जस्ता टन्नै ज्यान लिने रोगहरू निम्त्याउछन् । जून ५ लाई मात्र वातावरणको महत्त्वको बारे सचेतना दिने अनि जागरुक बनाउने दिनका रुपमा मनाउने परिपार्टीको विकास गरिएमा हामी हरेक दिन विभिन्न रोगको चपेटामा आइरहेका छौँ । हामीले हरेक दिनलाई जून ५ बनाउन प्रयत्न गर्याैँ भने हामी हरेक दिन स्वच्छ जीवन बच्न सक्छौँ ।
वातावरण प्रदूषणको प्रमुख कारणहरू धेरै छन् । अव्यवस्थित औद्याैगिक विकास, जथाभावी उत्खनन गर्नु, वैज्ञानिक कृषि प्रणाली अवलम्बन गर्नु, जथाभावी फोहोर गर्नु, प्लास्टिकको धेरै मात्रामा प्रयोग गर्नु, पुराना सवारी साधन प्रयोग गर्नु, वन जङ्गलको विनास गर्नु र वातावरण शिक्षाको कमी तथा जनचेतनामा कमी हुनु रहेका छन् । उक्त कुराहरूले गर्दा नै दिनहु वातावरण जीव जन्तुहरूको लागि हानिकारक हुँदै छ । हामीले वातावरण प्रदूषण जस्ता जटिल समस्याको समाधान गर्न धेरै कार्यहरू गर्नु पर्ने हुन्छ । प्रदूषणको हरेक क्रियाकलाप मानिससँग जाेडिएका हुनाले जनचेतनाकै अभिवृद्धिबाट नै संरक्षण गर्न सकिन्छ ।
हामीले वृक्षरोपन गरेर पनि वातावरण प्रदूषण हुनबाट केही हदसम्म रोक्न सक्छौँ । हामी आम नागरिकहरूले नै आआफ्नो घर दैलोबाटै प्लास्टिकको प्रयोग गर्न छोड्नु पर्छ । हामीले सक्दो ३ आर भन्ने नियम प्रयोग गनु पर्छ । हामीले आफ्नो घर घरमा सक्दो प्लास्टिकको प्रयोग थोरै गर्नु पर्दछ । प्लास्टिकको सट्टा फाइबरको झोलाहरू प्रयोगमा ल्यायो भने वातावरण प्रदूषण घट्नेछ र केही हदसम्म हामी आफैलाई सहज हुने छ। फोहोरहरूको वर्गीकरण गर्नु र आफूलाई काम लाग्ने फोहोर जस्तै आलुको बोक्रा,अन्डाका बोक्राहरूलाई घरको बारीहरूमा प्रयोग गर्न सिक्याैँ भने हाम्राे वातावरण हतपती फोहोर हुँदैन । हामीले सबैभन्दा साधारण र सजिलो कुरा फोहोरलाई जथाभावी फाल्न नहुने कुरा सिक्याैँ भने वातावरण प्रदूषण धेरै कम हुन्छ ।
हामीले मात्र नभई सरकारले नै फोहोरहरू वर्गीकरण गरेर मात्र फोहोरको गाडीमा हाल्नु र्ने नियम बनाएमा सहज रुपमा उक्त समस्या समाधान हुन्थ्यो । त्यतिमात्र नभएर उद्याेग कारखानाहरूबाट आएका रासायनिक फोहोरहरू पनि जथाभावी नदीनालामा मिसाउन नदिने र मिसाएमा कारवाही सँगसँगै जरिमाना दिनुपर्ने जस्ता नियम सरकारले बनाए त झनै वातावरण सफा हुन्थ्यो । सरकारले सेफ्टि ट्याङ्कीको फोहोर पनि खोलामा मिसाउन नदिए बागमती जस्तो सफा खोला फोहोर नै हुँदैनथ्याे ।
त्यसैले पनि सक्दो सफा गरौँ । नसके फोहोर नगरौँ ।
Docking is the process of joining two spacecraft together. It is the process when spaceships or modules connect and link up in space. This is very important for space missions, especially for building and keeping space stations or doing tricky things like fixing satellites. Docking needs careful planning and coordination to make sure the connection is made smoothly in the weightless space environment. It involves lining up special ports, moving the spaceships around, and using special mechanisms to connect them securely. Docking lets us move people, supplies, and equipment between spaceships, which helps with long missions and exploring space even more. Docking is important in astronomy because it helps astronauts to examine things in the space. Astronauts are able to carry out various activities via docking and are able to upgrade information and subjects related to space and spaceships.
Docking allows the expansion and maintenance of space stations. Docking also helps in research of platforms and research for the future as well. Docking in the field of aero-physics is of great use because of its expanding nature. By docking space stations together, a larger and more functional working space can be created, and possibilities of experiments and studying of the space, its nature, and many more things can be done. By the help of docking stations there are a lot of possibilities in resupplying missions. Docking helps in connecting spacecraft by which there can be transfer of essential resources like food, water, equipment to astronauts in space.
Docking simply is the process of joining or connecting two aerospace vehicles such as spacecraft, planes or drones. There are various methods that can be used in docking which are applied according to the surrounding situation. Some of them are:
Docking has a wide range of applications. Docking mechanisms are often used in aircraft refueling, where they offer the efficient and safe connection of the fueling line to the aircraft. In order to position and secure aircraft for inspections and repairs, docking systems are also adopted in airplane maintenance. In the aerospace industry, docking mechanisms can also be employed to align and attach various aircraft components during assembly. This system ensures the position, support, which endured the alignment and stability via which we can get access from different parts of the aircraft maintenance tasks. Some of the docking mechanisms are Gemini Docking Mechanism, Apollo Docking Mechanism, Original Russian Probe and Drogue Docking System and Contact Docking Systems. Docking is sometimes used to transfer astronauts from one spacecraft to another. Since an interplanetary activity requires a large amount of fuel, docking is also used for extra fueling.
Docking has a great importance in space missions because it allows spacecraft to connect and work together. When space stations dock, the supplies can be shared, members can be transferred and missions would get much easier. It is a very careful work to do and requires a combined effort of physics, human control and technologies as well. The process of Docking helps in refueling of a space station which has been up there for certain missions. Simply put, docking ensures the opening of a wide range of possibilities in space exploration.
जलवायु परिवर्तनले औसत जलवायुमा देखिने अल्पकालीन फेरबदल भन्ने जनाउँछ। यसलाई विश्वव्यापी रुपमा माैसमकाे लामाे अन्तरालमा आउने परिवर्तन भनेर पनि बुझ्न सकिन्छ । जलवायु प्राकृतिक रुपमा परिवर्तनशील नै छ तर जलवायु परिवर्तन चाहि ग्लाेबल वार्मिङ्गकाे कारणले हुने गर्छ । यसको मुख्य कारण मानवीय गतिविधि नै हाे जसले वायुमण्डलको संरचनामा ठुलाे परिवर्तन ल्याएको छ । यसले मानवहरूको स्वास्थ्य र सामाजिक पक्षमा प्रभाव गर्छ ।
जलवायु परिवर्तन पृथ्वीको प्राकृतिक प्रक्रियाभित्र पर्ने एउटा गतिविधि हो । पृथ्वीमा सौर्य विकिरणबाट तापशक्ति प्राप्त हुन्छ र त्यही विकिरणका कारण पृथ्वीको वायुमण्डलको तापक्रम सन्तुलन रहन्छ। पृथ्वीले सूर्यबाट जति सौर्य विकिरण प्राप्त गर्छ त्यति नै विकिरण अन्तरीक्षमा फिर्ता पठाउँछ, जसले गर्दा पृथ्वीको वायुमण्डलको तापक्रम स्थिर रहन्छ तर कुनै कारणले गर्दा विकिरणको लेनदेनमा घटबढ भएर पृथ्वीको वायुमण्डलको तापक्रम घटबढ भयाे भने जलवायुमा परिवर्तन आउन सुरु हुन्छ । विषालु ग्यास दिन प्रतिदिन वायुमण्डलमा बढ्दै गइरहेको छ र विकिरणहरू वायुमण्डलमै रोकिनाले पृथ्वीको तापक्रम बढ्दै जान्छ । पृथ्वीमा भएको जनसङ्ख्या बृद्धिले ल्याएका नकारात्मक असरका कारण पृथ्वीमा जलवायु परिवर्तन भएको तथ्य वैज्ञानिकहरूले भनेका छन् । जलवायुमा आएको यस्तो अस्वाभाविक परिवर्तनका कारण सामाजिक, आर्थिक र विकासका संरचनामा नकारात्मक असर पुगेको छ ।
जलवायु परिवर्तनले नेपालको जटिल भूभागलाई पनि प्रभावित गरेकाे छ । उदाहरणका लागि जलवायु परिवर्तनले गर्मी र जाडाेको प्रभाव बढ्छ, जसले गर्दा खेती र बाढीको सङ्केत पनि निर्माण हुने गर्छ । अनि यसले गर्दा खाद्य सुरक्षा र समुदायको जीवनशैलीमा पनि परिवर्तन आउँछ । त्यसैगरी जलवायु परिवर्तनले नेपालको पर्यटन उद्योग र वन्यजन्तुहरूको जीवनस्तरलाई पनि प्रभावित गर्छ । यस्ताे परिवर्तनले जलवायुबाट उत्पन्न हुने प्राकृतिक प्रकाेप पनि बढाउने गर्छ । यसले जटिल तथा खतरनाक मौसमका घटनाहरू, जैविक विविधताकाे नाश, स्वास्थ्यमा जोखिम अवस्था बढ्ने जस्ता डरलाग्दा घटनाहरू निम्त्याउछ। विश्वमा जलवायु परिवर्तनले हिमाली भेग, मानव जीवन, सामाजिक र आर्थिक विकास, जैविक विविधता, पर्यटकीय विकास आदि विभिन्न क्षेत्रहरूमा नकारात्मक असर पुर्याउन थालेको छ । उच्च तथा चिसो स्थानको तापक्रम बढ्नाले रोग फैलिने क्रम बढ्दै गएको छ । त्यसैगरी धेरै रोगको फैलावट अनि कृषि उत्पादन प्रक्रियामा परिवर्तन जसले गर्दा उत्पादनमा नास आदि कारणले भोकमारी हुने भएकाेले बसाई सराईकाे अनुमान मानिसहरूले गरिसकेका छन्। त्यति मात्र नभई वर्षाको र तापक्रममा आएको परिवर्तनले देशका विभिन्न क्षेत्रमा बाढी, पहिरोजस्ता ठूला घटनाहरू बढ्दै गएका छन् । पहाडी भागमा बाढी पहिरो जानका साथसाथै पानी सुक्दै जान थालेका छन् भने तराई भागमा पानीको मात्रा पनि घट्दै गएको छ । यसैगरी तापक्रमको वृद्धिसँगै झिँगा तथा लामखुट्टेको पनि वृद्धि भएर विभिन्न राेग जस्तै मलेरिया, जन्डिस, डेङ्गु जस्ता रोग बढ्नाका साथै कृषि तथा पशुपालन क्षेत्रमा पनि नयाँ रोगको आगमनले नकारात्मक असर पारेको छ । जलवायु परिवर्तनले समाज, अर्थव्यवस्था र पारिस्थितिक प्रणालीलाई असर गर्न सक्छ ।
यदि यसरी नै जलवायुमा परिवर्तन भइरह्याे भने हिमाल र नदीनालाहरू सङ्कटमा पर्ने सक्छ। त्यसो भयो भने हामीले निकै ठूलो सङ्कटको सामना गर्नुपर्ने छ । हाम्रो मुलुकमा रहेका हिमशृङ्खला पग्लिने क्रमसँगै पर्वतारोहणका कारण ती शृङ्खलामा फोहोरमैला र प्रदूषण बढेको छ जसलाई हामीले व्यवस्थित गर्नुपर्छ । हरितगृह ग्यास उत्सर्जनमा कमी ल्याउन स्थानीय, राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा प्रयासको खाँचो देखिएको छ । हामीले फोहोरको मात्रा घटाउनका लागि स्रोतकाे उचित उपयोगलाई बढावा दिन महत्त्वपूर्ण छ । धेरै मात्रा वा एकचाेटि मात्रै प्रयोगमा आउने सामग्रीहरू किन्नु हुँदैन। हवाई उडान कम गर्नुपर्छ, पेट्रोल तथा डिजेलको गाडीभन्दा बिजुलीबाट चल्ने गाडीको प्रयोग गर्नुपर्छ । इन्धन प्रयोग हुने गाडीहरूमाथिको उच्च निर्भरता घटाउनुपर्छ । यस्ताे नगरेमा जलवायु परिवर्तनले सम्पूर्ण मानव समुदायलाई प्रभावित गर्छ ।
वास्तवमा जलवायु परिवर्तन विश्वकै साझा समस्या हाे । यसका लागि विश्व नै एकजुट भएर लाग्नु आजकाे आवश्यकता हाे ।
Introduction
Space, an ever so expanding abyss that is full yet so empty. In our galaxy, there are innumerable stars, each with their own planets and other bodies orbiting it. However, planets are not only limited to orbiting stars. There are many planets that do not have a star to orbit, and they are known as dwarf planets. These planets wander aimlessly in the darkness of space, which makes them difficult to detect. Planets are not the only heavenly bodies to wander in free space, it is speculated that there are countless nebulas, vast bodies of water, and groups of asteroids that exist in free space. These heavenly bodies are not easily detected. Even our most sensitive instruments have a hard time detecting these bodies. Therefore, we have adopted an important tool that allows us to detect these bodies, and it is known as infrared radiation.
What is Infrared Radiation?
Radiation is a form of energy that is invisible to the human eye. It is emitted by radioactive elements as well. We use radiation for a variety of reasons. They can be used to perform an x-ray scan, which allows them to detect injuries in the body. Other uses are creation of mutant DNA that can be used in the lab for the production of a crop that has a desired genetic trait. Needless to say, radiation has helped us overcome many challenges in the history of our species.
Infrared radiation is widely used in today's world. Some devices that use infrared radiation are TV remotes and mobile phones. Our lives are significantly more convenient without us realizing it, and this is all thanks to infrared radiation. The remote that we use to change the channels in our TV emits infrared radiation.
So, what emits infrared radiation? Well, many man-made things obviously do but emission of infrared rays are not limited to those things. Living beings also emit infrared rays. On a cold day, we snuggle up in our blankets. Initially we feel only slightly warm, but as time passes and as long as no air is coming from the outside, our body warms up in the blanket. This is due to the infrared radiation emitted by human beings. Thus, even biological beings can emit some infrared radiation.
Infrared Astronomy
We’ve discussed how many objects in space can go undetected. So, we need a way to detect these objects wandering about in the abyss. For this, we use the infrared radiation emitted by them to detect their presence. Therefore, the science behind detection of astronomical objects can be labeled as infrared astronomy.
When fire is burning, the infrared radiation emitted is so strong that the heat produced allows us to see. So in the context of astronomy, the more infrared radiation an object emits, the easier it is for us to detect its presence. We know that all objects emit infrared rays, which extend from the red end to the microwave range of the electromagnetic spectrum, and can be used by scientific instruments from far away to detect their presence. It makes it easier for us due to the fact that the wavelengths of infrared radiation is significantly greater than that of normal light. Thus, it allows for the infrared radiation to pass through dense clouds of glass or any other disturbing medium with less scattering.
Discoveries Made by Infrared Radiation
When the Hubble Space Telescope had begun taking pictures of far away galaxies and nebulas, it helped boost scientific innovation and brought about many new discoveries. But even such a powerful telescope couldn’t detect most of the heavenly bodies and stars hiding behind those dense nebulas. For example, when the Hubble Telescope took a picture of the Carina Nebula, the picture, while absolutely stunning, did not reveal the true amount of stars due to the dense dust and gases hiding the stellar masses. When the image was again processed with the help of infrared imaging, countless baby stars whose light got blocked were discovered. So, infrared radiation can be an essential tool in detection of astronomical bodies. This provides us with an excellent way to detect those lonely stars, planets and or other heavenly bodies that haven’t been seen by us yet.
Conclusion
In conclusion, we have discovered that infrared radiation is emitted by both living or non-living beings. From animals and plants to rocks and our furniture. These emissions can then be detected by us to reveal their position and distance from us. Needless to say, science has proved it to be a useful tool in the detection of far away masses in the abyss of space. Hopefully this technology will continue to progress. Hopefully we can accurately detect these masses even among the densest clouds of gas or other scattering mediums some day in the future.
विशाल हिमालयले घेरिएको नेपाल प्राकृतिक स्रोत, विशेषगरी पानीमा धनी छ । नेपाल नदीहरू, तालहरू र ग्लेसियरहरूले भरिएको छ र यी स्रोतहरूले प्रशस्त पानीको प्रदर्शन गर्दछ। अग्ला पहाडहरूबाट पग्लने हिउँले इन्धनको पानीको यो जटिल प्रणाली, तलको उपत्यका र मैदानहरूलाई पोषण गर्ने निरन्तर तल बग्छ। नेपालमा जलस्रोतको धेरै सम्भावना छ जसले विभिन्न क्षेत्रहरूमा देशको विकासका लागि धेरै अवसरहरू प्रदान गर्दछ । जलविद्युत उत्पादनदेखि लिएर कृषिका लागि बालीमा पानी लगाउनेसम्म, वन्यजन्तुलाई सहयोग गर्नेदेखि बढ्दो सहरका आवश्यकताहरू पूरा गर्न जलस्रोत नेपालको सामाजिक-आर्थिक विकासका लागि महत्त्वपूर्ण छ ।
नेपालमा जलविद्युतले अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउन, ऊर्जा सुरक्षित राख्न र समुदायको विकासमा मद्दत गर्दछ । जलविद्युतले घर, कलकारखाना र खेतीपातीका लागि सस्तो विद्युत दिन सक्छ। नेपालमा जलविद्युतको प्रयोगले अन्य देशको बिजुलीमा कम निर्भर हुन मदत गर्न सक्छ, जुन कहिलेकाहीँ प्राप्त गर्न गाह्रो हुन सक्छ। यसले जलवायु परिवर्तनका कारण हुने समस्याहरू समाधान गर्न सक्छ । नेपालले भारत र बङ्गलादेश जस्ता नजिकका देशहरूमा अतिरिक्त बिजुली बेच्न सक्छन् । यसले नेपालको लागि पैसा ल्याउन र क्षेत्रमा मित्रतालाई बलियो बनाउन सक्छ ।
नेपालमा लगभग ६००० नदीहरू छन् । प्रति वर्ष यी नदीहरूबाट लगभग २२० अर्बको पानी बगिरहन्छ । नेपालमा जलविद्युतको धेरै क्षमता छ, जसलाई ८३००० मेगावाटको रुपमा अनुमान गरिएको छ र जसमा ४२००० मेगावाट प्रयोग भइरहेको छ । यसले विश्व जलस्रोतको क्षमताको २.२७% लाई प्रतिनिधित्व गर्दछ । नेपालले आफ्ना १० ठुला नदी र तिनका साना भागबाट ७२ हजार मेगावाटभन्दा बढी जलविद्युत उत्पादन गर्न सक्ने देखिएको छ । एउटा अध्ययनले प्रत्येक नदी बेसिनमा जलविद्युत आयोजनाहरूको लागि उत्कृष्ठ स्थान र आकारहरू पनि फेला पारेको छ।
नेपालले थप जलविद्युत उत्पादनमा राम्रो गरिरहेको छ । सन् २००५ मा ५५६.८ मेगावाट पुगेको छ । सरकारले निजी कम्पनी र विदेशी लगानीकर्तालाई थप जलविद्युत आयोजना निर्माणमा लग्न प्रोत्साहन गर्ने नियम पनि बनाएको छ । सन् २०२२ मा नेपालको कुल विद्युत उत्पादन क्षमता २१९१ मेगावाट थियो । आर्थिक वर्ष २०२० - २१ मा लगभग ८.९ ट्रिलियन घण्टा बिजुली उपलब्ध थियो, जसमा करिब ३६.५ % ऊर्जा उत्पादखारूबाट आएको थियो र ३२% भारतबाट आयात भएको थियो । करिब ४४ % बिजुली घरबाट, ३७% उद्योग, ७% व्यापार र बाँकी खेतीपाती र अन्य काममा प्रयोग हुने गरेको थियो । विद्युत घत लज्भाग १६% थियो र ०.७ % मात्र भारतलाई बेचेको हुन्थ्यो । जुन २०२२ देखि भारतमा नेपालको बिजुली निर्यातमा उल्लेख बृद्वि भएको छ, र यसले नेपालको जलविद्युत उत्पादनमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउन सकेको छैन । मार्च २०२१ को मध्यसम्म ९३% जनसङ्ख्याले बिजुली प्राप्त गर्न पाएका थिए र वैशाख २०२२ को सुरुवतमा प्रति व्यक्तिले ३२५ किलोवाट प्राप्त गरेको थियो।
प्रचुर सम्भावना हुँदाहुँदै पनि नेपालमा जलविद्युत निर्माणका चुनौती पनि छन् । राजनीतिक समस्या, कमजोर सङ्गठन, पर्याप्त पैसा नपुगेको, प्राविधिक समस्या र समाज र प्रकृतिमा पर्ने असर जस्ता कुराहरूलाई सावधानीपूर्वक व्यवस्थापन गर्न आवश्यक छ । यसको लागि राम्रो योजनाहरू, सँगै काम गर्ने, नियमहरू र पानी र ऊर्जा आपूर्तिहरू राम्रोसँग हेरचाह गर्न आवश्यक छ।
संक्षेपमा भन्नुपर्दा, नेपालको राम्रो भूगोल र प्रशस्त पानीका कारण जलविद्युत विकासको ठूलो सम्भावना छ । देशले आफ्ना नदीहरूबाट ७२००० मेगावाटभन्दा बढी जलविद्युत प्रयोग गर्न सक्छ, जसले आर्थिक वृद्धि, ऊर्जा सुरक्षा र वातावरणलाई मद्दत गर्न सक्छ। राजनीति, पैसाको समस्या, प्राविधिक समस्या र यसले समाज र प्रकृतिलाई कसरी असर गर्छ जस्ता चुनौतीहरू छन् । सफल हुन नेपाललाई यी चुनौतिहरू व्यवस्थापन गर्न राम्रो योजना, मिलेर काम गर्ने र नियमहरू चाहिन्छ । यसो गर्दा नेपालले आफ्नो जलविद्युतको प्रयोग आफ्नै ऊर्जा आवश्यकताहरू पूरा गर्न र छिमेकीहरूलाई पनि मद्दत गर्न सक्छ ।
स्राेत अनलाइन
Scarcity and suppressed energies,
If the fire doesn't burn, then move on
The mother is fighting a terrible war.
She sweats to water her son's future
And, giving to the stone to eat his own body
She fights a war with hammer and stone.
A crackling sound when the hammer swings ceaselessly
The mother cannot even hear her son's screams
When she hears it, she is scared.
She clings to her arms and sucks her breast alternately
And, the mother drops tears like sweat on the son's forehead.
Mother feels every moment looking at her son's face-
Like getting the world!
It's like winning even if you lose!
Like water changing color,
Mother's dreams and desires are also changing.
Sorry!
They are breaking like stones
A mother's beliefs and hopes
कुनै पनि वस्तु, सुविधा, कला आदि जस्ता मूल्यवान् कुराहरूलाई प्रविधि र नौला योजनाहरूलाई व्यवसायीकरण गर्नु उद्यमशीलता हो । उद्यमशीलता केवल व्यवसायीकरणसम्म मात्र सीमित छैन । यो त एक सृजनात्मक प्रक्रिया हो, जसले सम्भावना र अवसरहरूलाई पहिचान गर्दै त्यसलाई सबल सुविधा वा मूल्यवान् वस्तुमा रूपान्तरण गरेर ग्राहक र सर्वसाधारणको आवश्यकता पूरा गर्दछ । यसका अतिरिक्त यो एक कुशल प्रक्रिया पनि हो, जसमा विभिन्न सीपहरू आवश्यक पर्दछ । सञ्चार, व्यवस्थापन, उत्तम नेतृत्व, आलोचनात्मक, विश्लेषणात्मक र रचनात्मक सोच, जिज्ञासा, निर्णायकता र प्रविधि क्षमता आदि एक सफल र गुणवान् उद्यमीका गुणहरू हुन् । उद्यमशीलता क्षमता हो, जसले कुनै पनि उद्योग र व्यवसायको रूपरेखालाई लाभ वा घाटामा परिणत गर्दछ । यसरी नै यस्ताे विशेष क्षमताले समाज र राष्ट्रको पनि विकासको गतिमा फरक ल्याउन सक्छ ।
विकास भनेको एक सकारात्मक परिवर्तन हो । यसले भौतिक, आर्थिक, वातावरणीय, र सामाजिक विषयमा प्रगति ल्याउँछ । विकासका भिन्न पक्षहरू पनि समाज, राजनीतिक वातावरण नै हुन् । जसमध्ये महत्त्वपूर्ण ठहरिएको एक पक्ष आर्थिक पक्ष पनि हो । हरेक देशको आर्थिक पक्षको वृद्धिका लागि उद्यमशीलता प्रभावकारी मध्यम हो ।
उद्यमशील गतिविधिहरूले नयाँ व्यवसायहरूको स्थापना गर्दछ। फलस्वरूप भिन्न रोजगारका अवसरहरू सिर्जना हुने गर्दछ। कुनै पनि उद्योगको सुरुवात हुँदा विभिन्न स्तरमा आफ्ना क्षमताले योगदान दिने कर्मचारीहरूको आवश्यकता हुन्छ । यही आवश्यकता पूर्तिका कर्ममा समग्र रोजगार स्तरहरूमा योगदान पुग्छ र रोजगारीको दर घट्छ । यसरी नै सफल उद्यमशीलताले उद्योग र व्यवसायको आम्दानी र धनको वृद्धि गर्छ । व्यवसायहरू बढ्दै जाँदा र नाफामा पुग्दा त्यो फाइदा त्यस व्यवसायको सम्पूर्ण जनशक्तिसम्म पुग्छ । जसले गर्दा त्यस व्यवसायमा संलग्न हुनेलाई आर्थिक लाभ हुँदै देशको अर्थतन्त्र पनि बलियो बन्छ । जसका कारण राष्ट्रको चौतर्फी विकासलाई पनि सहयोग र प्रोत्साहन पुग्छ । उद्यमी र उनीहरूको व्यवसाय अधिक लाभदायक भएपछि उनीहरू आफ्नो आम्दानीमा कर तिर्छन्, जसले सरकारको कर राजस्व बढाउन योगदान पुग्छ । परिणामस्वरूप सार्वजनिक सेवाहरू, पूर्वाधार विकास र अन्य विकासका गतिविधिहरू सञ्चालनमा सहयोग पुग्छ र देश विकासका मार्गमा लम्किन्छ।
सानादेखि ठुला-ठुला स्तरमा सकारात्मक प्रभाव ल्याउनु उद्यमशीलताको विशेषता हो । उदाहरणको लागि नेपाल एक बहुजातीय, बहुधार्मिक र भिन्न समुदयाहरुको साझा घर हो । यहाँ बसोबास गर्ने हरेक समुदायको आफ्नै मौलिक सिप, चलन, कला र क्षमता छ । यदि यसरी नखुलेका मौलिकतालाई पहिचान र सही प्रदर्शन मात्र गर्ने हो भने स-साना स्तरका व्यवसायले पनि फस्टाउने मौका पाउँछन् । यसरी नै साना-साना गल्लीहरू पनि सम्पन्न हुँदै जान्छन् जसले अन्त्यमा पुरै देशलाई सम्पन्न बनाउँछ ।
यति मात्र नभई उद्यमशीलताले कुनै पनि देशको अरू देशप्रतिको निर्भरतालाई पनि कम गरी अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा सन्तुलन ल्याउँछ । कतिपय देशहरूमा, अव्यवस्थित वा असन्तुलित वैदेशिक व्यापारको ठुलो समस्या छ। आयात निर्यात वा उल्टो निर्यात आयात भन्दा धेरै छ तर आफ्नै नागरिकका लागि पनि सामान उत्पादन गर्न नसक्ने अवस्थामा समस्या एक मात्र देखिन्छ । देशमा उद्यमशीलता विकासको अभाव देशले आफ्नो क्षमता पहिचान गरी जनताको आवश्यकतालाई सम्बोधन गर्ने उत्पादन र सेवाहरू सिर्जना गर्न सकेमा विदेशबाट आउने समान, वस्तु तथा सेवाको आयात ह्वात्तै घट्छ । यसले देशलाई आत्मनिर्भर बनाउँछ। यति मात्र हैन यदि उत्पादित सेवा र सुविधाको दिगो विकास हुने हो भने देशले आफ्ना सेवाहरू अन्य देशहरूमा निर्यात गर्ने अवसर पनि सिर्जना गर्न सक्छ । यसले राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा योगदान पुर्याउँछ र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमा सम्मान कमाउन पनि सहयोग गर्छ । यो तब मात्र सम्भव छ, देशले उद्यमशीलता सिपको राम्रो याेजना, कार्यान्वयनमा सही काम गर्छ ।
अन्त्यमा नौला विचारहरूले उत्कृष्ट व्यवसायहरूलाई जन्माउने हो त्यसैले कुनै पनि जोसिलो विचार र सम्भावनालाई प्रोत्साहन गर्ने देशको जिम्मेवारी हो । उद्यमशीलता विकासका लागि पहिलो कदम त्यसको बारेमा जानकारी उपलब्ध हुनुपर्छ। विद्यालयहरूमा विद्यार्थीहरूलाई उद्यमशीलताको बारेमा राम्रो शिक्षा दिएमा पछि देशभरि नै ठुला व्यवसायहरू स्थापित हुन्छन्, जसले नागरिकहरूलाई रोजगार दिन्छ र देशको उन्नति र प्रगति हुन्छ । सरकारले व्यवसाय दर्ता, इजाजत पत्र, जस्ता कानुनी प्रक्रियालाई सरल बनाएमा पनि उद्यमशीलतालाई प्रोत्साहन गर्न सकिन्छ । समग्रमा, समाज र सरकारको संयुक्त प्रयासले उद्यमशीलतालाई जुनसुकै देशमा सजिलैसँग विकास गर्न सकिन्छ।
Wood carving is an ancient form of art where artisans shape various types of woods into highly detailed designs and sculptures. It is a timeless art which grew in the golden era before the Malla and Licchavi period. It is called Newari wood carving because it originated from the Newari community in the Kathmandu Valley. It is a magnificent art where people use various tools such as knives, blades and other carving tools to make designs on wood. It is also considered as an artwork or a mastery of sculpture.
The role of Newari Community in Wood Carving
Newari people have contributed a lot in prominence to the wood carving in Nepal. To create traditional Newari wood carvings, different types of woods are needed including sal, cedar and teak. These woods were specifically chosen because of their durability and resistance to insects. Dhunsi was also used as a raw material for wood carving during old age. Executing this art form requires exceptional precision and expertise because of their techniques such as carving, piercing, and fretwork to bring their designs to life. It requires exceptional skill, a lot of patience and attention to even the smallest details. Some of these designs are inspired by the symbolism of Hindu and Buddhist traditions while others from nature, aspects of daily life and so on. These unique designs have helped in contributing to the uniqueness of Nepalese heritage. These wood carvings include various structural elements such as temples, doors, pillars, windows and so on. These carvings help in beautifying those various structures. Many of these carved pieces contain symbols and hidden meanings which reflect the cultural and religious heritage of the Newari community. Mythical creatures and many holistic stories which are made on wood carvings are an example of it. These art forms which portray many stories in a very beautiful manner have impressed many people. In the Newar community, there is a specific caste who works in these wood carvings. Through their wood carving creations, artisans not just show their artistic creativity and skill but also express their cultural identity and traditions of their community.
The Newar community has played a very important role in preserving and carrying on the tradition of wood carving from one generation to another. It is an integral part of newari cultural heritage which contributes to the artistic landscape of the Kathmandu valley. It not only shows craftsmanship but also reflects their cultural heritage, religious beliefs and their traditions. Newari wood carving has contributed a lot to Nepal's tourism industry. These architectures have attracted many tourists all over the world. Visitors are fascinated by the artisans' different ways of showing the cultural heritages and traditions in Nepal. This has helped in economic growth of the country. This newari tradition now has been followed and cherished by many people. People in this generation need more than ten years to completely learn and perfect their carving skills.
Preservation Initiatives for Nepal's Wood Carvings
Nowadays there has been an increase in awareness and preservation of the tradition of wood carving. Heritage conservation groups and many cultural organizations have worked to preserve and protect the wood carvings in temples and other places. They are replacing and renovating damaged carvings and ensuring that these carvings will be treasured for future generations. Despite the change in trends there is still practice of carvings and many workshops are being conducted to cultivate the talent. Despite various efforts to preserve and promote wood carving, several challenges have also taken place. Urbanization, environmental degradation, and socioeconomic factors bring threats to traditional wood carving communities and their cultural heritage.
Conclusion
Fortunately, we feel that the medieval era never ended in Nepal because most of its historical monuments and artworks have remained preserved. The three medieval Durbar Squares and temples of Kathmandu valley have been preserved with incredible wooden artworks. Nowadays these artworks have got a huge commercial value and are exported to foreign countries as well. Wood carvings of Nepal have reached all over the world now.
