Written by: Anuj Puri - 24065, Grade XI
Posted on: 08 February, 2023
मानिसलाई एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा बेच्ने कार्यलाई मानव बेचबिखन भनिन्छ । मानव बेचबिखन नेपाललगायत अन्य देशमा भइरहेको प्रमुख समस्या हो । अन्य अल्प विकसित देशमा जस्तै नेपालमा पनि मानव बेचबिखन बढ्दै गएको छ । नेपाल अल्प अविकसित राष्ट्र हो । नेपालका साना बालबालिका र महिलाहरूलाई भारत वा नेपाल भित्रका विभिन्न ठाउँमा बेच्ने गरेकाे हामीले सुन्दै आएका छाैँ । महिला र बालबालिकाका मात्र नभएर केटाहरू पनि तस्करहरूबाट बेचबिखन हुने गरेका छन् ।
खासगरी बालबालिका र महिलाहरू अपहरणकारीहरूको निशानामा हुन्छन् । पैसाका लागि महिला र बालबालिका बेचिन्छन् । खासगरी नेपालमा ग्रामीण तथा सहरी क्षेत्रका बालबालिका र महिलालाई रोजगारी र केही पैसाको आशमा लैजाने तर पछि वेश्यावृत्ति वा श्रममा श्रममा लगाउने गरिन्छ । यसरी मानिस बेचिनुकाे मुख्य कारण अशिक्षा हो । मानव बेचबिखनका विभिन्न कारणहरू छन् । तीमध्ये केही यौन बेचबिखन, जबरजस्ती श्रम, मानव तस्करी र मानव अङ्गको ओसारपसार हुन् ।
नेपालका ग्रामीण क्षेत्रका महिलाहरू बेचबिखनकाे बढी सिकार हुने गरेका छन् । उनीहरूलाई अपहरण गर्न चाहनेहरूले उनीहरूलाई जागिर वा पैसाको आशा देखाउँछन् । धेरै बालबालिकालाई वेश्यावृत्तिमा लगाउने गरेको पाइन्छ । बालबालिका र महिलाको अशिक्षाका कारण उनीहरू बेचिने गरेका छन् । कतिपय बालबालिका र महिलाहरूलाई आफ्नै परिवारका सदस्यहरूले भारतीय वेश्यालयमा बेचेका छन् । तस्करहरूले अशिक्षित व्यक्तिहरू र परिवारका सदस्यहरू कम भएका व्यक्तिहरूलाई खोज्छन् ।
बेचबिखनमा परेका युवतीहरूलाई केही मात्रामा खाना मात्र दिइन्छ र कहिलेकाहीँ थोरै रकम पनि दिइन्छ । कैयौँ निर्दोष बालबालिकालाई आफ्नै परिवारका सदस्यहरूले यौन बेचबिखनमा बेचेका छन् । नेपालमा हुने मानव ओसारपसारमध्ये जबर्जस्ती श्रम पनि एक हो । यसरी बेचिएका मानिसहरूलाई जबरजस्ती काम गराउने कार्यलाई जबरजस्ती श्रम भनिन्छ । साना उमेरका बालबालिका पनि मजदुरी गर्न बाध्य छन् । जबर्जस्ती श्रममा घरभाडा, ऋण आदि तिर्न नसक्नेलाई फसाएर काममा लगाइन्छ ।
मानव बेचबिखन एउटा निन्दनीय र आपराधिक कार्य हाे । यस्ताे कार्यमा सहभागी जाे काेहीलाई कडा सजाय दिनुपर्छ र पीडितलाई क्षतिपूर्ति दिनुपर्छ । मानिस बजारमा पाइने कुनै सामान वा वस्तु हाेइन । शिक्षा र चेतना फैलाएर मानव बेचविखन राेक्नु राज्य र नागरिक दुवैकाे कर्तव्य हो ।
