Written by: Aavash Malla - 26001, Grade IX
Posted on: 30 November, 2022
मानिसकाे जीवन सधैँ एकैनासकाे हुँदैन । जीवनमा आइपर्ने आराेह र अवराेहसँग जिउन सिक्नुपर्ने हुन्छ । हामी धेरै जटिल समयमा पनि बाँचिरहेका हुन्छौँ । तर, हामी ती जटिलताहरू महसुस गर्दैनौँ किनभने हामी त्यसलाई कसरी सामना गर्नुपर्छ भन्ने जान्दछौंँ तर कुनै समयमा यस्ता जटिलताहरू आउँछन्, जुन ती समस्याहरूलाई समाधान गर्न सक्दैनौँ । हाम्राे जीवनमा पनि यस्ता कठिन अवस्थाहरू आउँछन्, तर हामी यसलाई समाधान गर्न प्रयास गरिरहन्छौँ र अन्ततः हामी समस्या समाधान गर्छाैँ या असफल हुन्छाैँ । त्यस्ता समस्याहरूसँग हार्नुकाे विकल्प हुँदैन । जुन समस्याहरूबाट पछि हट्नुपर्छ । जीवनभरि यस्तै कुराले हामीलाई चोट पुर्याएकाे हुन्छ ।
अतः त्यस्ता समस्या तथा जटिलताकाे सामना गर्न सक्ने क्षमताकाे विकासमा सहयाेग पढाइले गर्न सक्छ । पढाइ हाम्रो जीवनको एक महत्त्वपूर्ण भाग हो । पढाइ वा शिक्षाबिना हामी जीवनमा कुनै पनि समस्या समाधान गर्न सक्षम हुँदैनाैँ । जब मानिसहरूले पढाइ र शिक्षा मूलतः एउटै हो भन्ने सोच्छन् तर यो एकअर्काबाट पूर्णतया फरक छ । जबकि शिक्षा भनेको केही हेरेर, केही गरेर, पढेर, कसैबाट केही सिकेर प्राप्त हुने कुरा हो र पढाइ एक सीप हो जुन हामीले देखेर सिक्दैनौँ तर यो एक सीप हो जुन हामी लेखेका कुरा अध्ययन गर्छाैँ । त्यसबाट नयाँ ज्ञानका कुरा प्राप्त गर्छाैँ पढाइ एक सीप हो जुन हामीले समयको साथ विकास गर्छाैँ तर यो आफैँमा हुँदैन। हामीले यसलाई विकास गर्न र यसलाई अझ राम्रो बनाउन प्रयास गर्न आवश्यक हुन्छ। हामीले पढ्ने मात्र होइन अन्य सीपहरू सिक्नु महत्त्वपूर्ण छ किनभने पढ्न जत्तिकै महत्त्वपूर्ण अन्य चीजहरू पूरा गर्न सक्नुहुन्न भने मात्र पढ्नुको अर्थ रहँदैन । त्यसैले जीवनमा आवश्यक सबै महत्त्वपूर्ण कुराहरूमा सन्तुलन कायम राख्नुपर्छ । पढाइसँगै ज्ञान प्राप्तिको लागि उपयोगी सीपहरू पनि रहेका छन् । जुन महत्त्वपूर्ण हुन्छन् । सक्रियरूपमा पढ्ने सानादेखि अग्रज पाठकहरू प्रायः पाठबाट लिने ज्ञानको बारेमा सचेत हुन्छन् । उनीहरूले त्यस्ताे क्षमता एकै समयमा विकास गरिरहेका हुँदैनन् । त्यस्ताे किसिमकाे क्षमता अभिवृद्धि गर्न पढाइले नै ठुलाे भूमिका निर्वाह गरेकाे हुन्छ ।
पठन क्षमताकाे विकास गर्न निरन्तर अध्ययन गर्न आवश्यक हुन्छ । पढाइ सिपका धेरै फाइदाहरू छन्, जसमध्ये एउटा भनेको व्यक्तिको भाषिक क्षमतामा सुधार गर्नु हो । विशेषतः पठन सामग्रीले सरल र जटिल विचारहरूलाई संयोजन गर्दछ । पढाइले व्यक्तिको शब्दावली, व्याकरण र भाषिक संरचनालाई अगाडि बढाएर बोल्ने र लेख्ने क्षमताकाे विकास गराउँछ । उदाहरणका लागि एउटै कक्षाका विद्यार्थीहरूले उस्तै ज्ञान र समय पाउँछन् तर कुनै एक विद्यार्थीले कुनै अर्को विद्यार्थीभन्दा राम्रो हुन्छ किन ? त्यो भनेको विद्यार्थीहरूले पढ्ने र लेख्ने सीपको कारणले गर्दा सम्भव भएकाे हाे । कसैले राम्रोसँग पढ्न जान्दछन् वा उनीहरूले कठिन शब्दहरू सम्झन सक्छन् र उनीहरूलाई रचनात्मक तरिकाले स्मरण गर्न सक्छन् । उनीहरूले परीक्षामा राम्रोसँग लेख्न सक्छन् । यस आधारबाट पढाइकाे अति नै महत्त्व छ । पढाइ भनेको विद्यालय गएर मात्र प्राप्त गर्ने सिप होइन याे त सबै साक्षर व्यक्तिले जहाँ पनि प्राप्त गर्ने महत्त्वपूर्ण सिप हाे । जीवनमा आइपर्ने हरेक समस्याहरूसँग सामना गर्न हाेस् वा आफ्नाे जीवनलाई सहज तरिकाले अगाडि बढाउन हाेस् । यस्ता सबै कुराहरूका लागि लाभदायक हुन्छ र हामीलाई जीवन जिउन सिकाउँछ । लामो समयको लागि मद्दत गर्दछ । हामी यस्तो संसारमा बाँचिरहेका छौँ, जहाँ जताततै प्रतिस्पर्धा छ र यो राम्रोसँग पढ्न सक्ने जाे कसैको लागि अमूल्य बन्न जान्छ । जीवनमा आइपर्ने साधारण बाधाहरू पनि समाधान गर्न सजिलाे हुन्छ । त्यसैले कठिनाइसँग जुध्न नसक्नेहरू प्रायः हार मान्छन् । धेरै प्रतिभाहरू पढेर सम्मानित हुनसक्छन् । अतः यी यस्तै कुराहरूकाे प्राप्तिका लागि अनिवार्य पढाइमा अभ्यस्त हुन अत्यावश्यक हुन्छ । पढाइले आत्मविश्वास पनि बढाउँछ । म विश्वास गर्छु कि हाम्रो जीवनमा पढाइ र लेखाइबिना धेरै कम चीजहरू मात्र प्राप्त गर्न सक्छाैँ ।
