Written by: Muskan Singh - 24023, Grade XI
Posted on: 13 September, 2022
शिक्षा कुनै नयाँ कुरा सिक्ने र बुझ्ने प्रक्रिया हो । त्यसैगरी राजनीति भनेको देश चलाउन आवश्यक पर्ने विशिष्ट नीति तथा सेवा हो । यी दुवै कुराले एउटा मानिसको जीवनमा गहकिलो प्रभाव परेको हुन्छ । तर के हामीले यी कुरा जान्न खोजेका छौँ कि छैनौँ ? यिनीहरूले एक अर्कामाथि के प्रभाव पार्दै आएका छन् ? वास्तवमा भन्नुपर्दा यी दुवै कुरा एकाअर्काको परिपूरक हुन् ।
शिक्षा हरेक मान्छेको कर्तव्य र अधिकार दुवै हाे । हामीलाई शिक्षाले सही मार्गदर्शन गर्छ । जीवनमा केही प्राप्त गर्नको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको हुन्छ । त्यसैगरी स्वच्छ राजनीतिले गर्दा हाम्रो देश तथा जनताको विकास हुन्छ । यदि राजनीतिमा खोट भयो भने त्यसले देश र जनतामाथि राम्राे प्रभाव पार्दैन । हाम्रो देश अहिले अल्पविकसित देशहरूको सूचीमा छ । त्यसको प्रमुख कारण राजनीति र शिक्षा हो । देशका धेरैजसो दक्ष जनशक्ति बाहिरिएका छन् । साक्षरता स्तर र शिक्षित व्यक्तिकाे सङ्ख्या थोरै भएकाले सरकार र राजनीतिमा धेरै पढेलेखेका व्यक्तिहरू छैनन् । शक्ति, स्राेत र पहुँचका आधारमा सत्ता र सरकारमा पुगेर देश विकासकाे गतिमा लम्किन सकेकाे छैन ।
शिक्षित व्यक्ति र अशिक्षित व्यक्तिले काम गर्ने तरिकामा धेरै फरक हुन्छ । यतिकै हामीले शिक्षालाई यति महत्त्व दिएका छैनौँ । हाम्रो देशमा धेरै शिक्षित हामीहरूले कहिलेकाहीँ कसैले भनेकाे सुन्छाैँ " यो सरकार त केही काम लाग्ने छैन, जनतालाई लुट्न मात्र आउछ।" तर हामीले यो कुरा बिर्सिन्छाैँ कि ती नेताहरूलाई राजनीतिमा जिताउने पनि हामी नै हाैँ । अहिलेको सन्दर्भमा हेर्दा पनि जनताले नेताहरूको झुटाे कुराहरूमाथि विश्वास गरेर उनीहरूलाई जिताउने काम गरेका छन् । त्यही जनताहरू पछि गएर सरकारलाई दोष दिने गर्छन् । तर यदि जनता शिक्षित भएको भए के यस्तो परिस्थिति आउँथ्यो होला त ? अवश्य पनि आउने थिएन ।
राजनीतिले शिक्षामाथि धेरै प्रभाव पार्छ । उदाहरणको लागि हामी अमेरिका र नेपाललाई लिन सक्छौँ। अमेरिकामा सरकारले हरेक व्यक्तिलाई १२ कक्षासम्म निःशुल्क पढाउने गर्दछ । त्यहाँका सरकारी विद्यालयहरूमा निजी विद्यालयमाभन्दा अझै राम्रो तरिकाले पढाउने गरिन्छ। यसले गर्दा जनताहरूले पढ्ने र अगाडि बढ्ने मौका पाउँछन् । त्यसै कारणले अमेरिका आज विश्वको विकसित देश भन्नेर चिनिन्छ । अर्कातिर हाम्रो परिस्थिति हेर्दा अहिले पनि धेरै मान्छेहरूले पढ्न पाएका छैनन् । सरकारी विद्यालयहरूमा व्यवस्थापन र दक्ष जनशक्तिले कमीले धेरै बालबालिकाहरू अहिले पनि अशिक्षित छन् । निजी विद्यालयमा सरकारीभन्दा धेरै राम्रो तरिकाले पढाउने गरिन्छ। तर पैसा धेरै तिर्नु परेकोले हाम्रो देशको बालबालिकाहरू अहिले पनि शिक्षाबाट बन्चित छन्। यसको मुख्य कारण राजनीति नै हो । यदि कुनै पनि पदमा उपयुक्त व्यक्ति बसेको भए यस्तो हुँदैन थियो । यसरी राजनीति र शिक्षा एकअर्काका परिपुरक हुन्। त्यसैले राजनीति र शिक्षा दुवैलाई उपयुक्त तरिकाले अगाडि लिएर बढ्नुपर्छ ।
