नैतिकता र अनुशासन

Written by: Aakanchhya Khadka - 27001, Grade IX

Posted on: 29 April, 2022

मानिसभित्र  विविध गुणहरू हुन्छन् । ती हुन्, असल गुण र खराब गुण । । सत्य वचन र असल व्यवहारले मानिसलाई नैतिकवान बनाउँछ ।   मानिसमा हुने  सत्चरित्र , सत्बुद्धि, अरुलाइ हानि नगर्दै प्रयोग गरिने विवेक, नीति पूर्ण मार्ग अवलम्बन गर्नु जस्ता गुणहरूलाई नैतिकता भनिन्छ । 

हाम्रो समाजमा सम्पन्न र सफल हुने सबैको चाहना रहेको हुन्छ । सम्पन्न हुने सफल बन्ने सोच र त्यसलाई साकार पार्ने होडमा  कतिले आफ्नो दायित्व र जिम्मेवारीबाट नै भुली  विमुख रहेको पाइन्छ । सधैं सफलताको दौड दौडँदा हाम्रो नीति नियम सामाजिक दायित्व र नैतिकता चाहिँ खस्कँदै गएको महसुस हुन्छ । यसको असर  व्यक्ति व्यक्ति समाज र सिङ्गो राष्ट्रमा कति घातक हुन्छ भन्ने ज्वलन्त उदाहरण हाम्रो देशमा भोगिरहेका छौं । हाम्रो प्रत्येक चाडबाडमा ठुलाबढाहरूले आशीर्वाद दिँदा तिमी ठुलो मान्छे हुनु डाक्टर हुन ,धेरै पढ्नु ,ठूलो मान्छे बन्नु, तिमी असल मान्छे बन्नु नैतिकवान हुनु भनेर आशीर्वाद नदिएर पो हो कि ? भन्ने लाग्छ ।  हाम्रो सामाजमा धेरै  व्यक्तिमा असल र नैतिक चरित्रमा कमी भएको महसुस हुन्छ । हरेक व्येक्ति आफू र आफ्नालाई नै प्राथमिकताको दौडमा देख्छन् ।  आफू र आफ्नो भन्ने माला जपी अगाडि  बढ्दा अरू आर्काको बारेमा हेर्न नचहाने सोचको विकासले नै गर्दा  व्यक्ति र समाजमा नैतिकताको कमीको महसुस भइरहेको छ  । यसको सानो उदाहरण आफ्नो घरको फ़ोहोर अरूकोमा फाल्ने, जथाभावी फाेहाेर बाेल्ने, विदेशमा खाएको चक्लेटको बोक्रो नेपालमा आएर बाटोमा फाल्ने , केही अप्ठेरो परेको छ भन्ने उदार गर्नुको साटो सेल्फी खिच्ने, टिकटक बनाउने  इत्यादि कामहरू गरेको भेट्टाइएको छ । यी सबै घटना मानिसमा भएको  नैतिकताको कमीले नै गर्दा हो ।

 मानिस बिहान उठेदेखि बेलुका सुत्ने बेलासम्म  विविध क्रियाकलापहरूमा धेरै ठाउँमा कानुनको पालनाका साथै उल्ङ्घन गर्दै आएको हामीले देख्न सक्छाैँ । सरकारले जनताप्रति गर्ने दायित्व, कर्तव्यको कमी र साथै जनताले सरकारप्रति गर्ने दायित्त्व कर्तव्यको कमीकाे कारणले  दुबै पक्षले  आफ्नो कर्तव्य काम  दायित्त्व  पूरा नगरी एक अर्कालाई दोष दिँदै आफ्ना कामहरू पन्छाएको कारणले नै गर्दा कानुनको उल्लङ्घन हुने गर्छ । यसका केही उदाहरण हुन् बसमा सिटभन्दा बढी व्यक्ति लान पाइँदैन तर यसको राम्रोसँग पालना भएको छैन धेरैजसो बसहरूमा मानिसको चापले नै भरिएको  हुन्छ । यसबारे प्रशासन पनि मौन बसेको छ । यस्ता धेरै उदाहरण हाम्रो दैनिक रूपमा  पाउन  सक्छौँ । 

हरेक व्यक्तिले हरेक कर्म गर्दा सामाजिक मर्यादा,अनुशासन र देशकाे कानुनकाे ख्याल गरेर अगाडि बढ्ने हाे भने व्यक्ति, समाज र राष्ट्रकाे उन्नति हुन्छ । नैतितता र सच्चरित्रताले सबैकाे भलाे हुने र राष्ट्रकाे उन्नति हुने कारणले नैतिकता र अनुशासनकाे ख्याल गरेर अगाडि बढ्नु आवश्यक देखिन्छ ।