Written by: Samip Aryal - 25007, Grade XII
Posted on: 12 July, 2024
वातावरणीय प्रदूषण भन्नाले वातावरणमा पाइने हानिकारक पदार्थ हो । यसले वातावरणलाई नकारात्मक रूपमा परिवर्तन गर्छ । प्रदूषण भन्नाले मानव गतिविधिबाट वातावरणमा हानिकारक पदार्थहरू जस्तै फोहोर फाल्ने वा कारखानाहरूबाट बग्ने हो । यी प्रदूषणहरूले हावा, पानीलाई क्षति पुर्याउँछन् । प्रदूषण एक विश्वव्यापी समस्या हो । गाउँको तुलनामा सहरी क्षेत्र बढी प्रदूषित छ ।
वायु प्रदूषण, जल प्रदूषण र भूमि प्रदूषण तीन प्रमुख प्रकारका प्रदूषण हुन् । वायु प्रदूषण देखिने वा नदेखिने हुन सक्छ । यसले जस्तै आँखामा क्षति, सास फेर्न गाह्रो, र फोक्सोको क्यान्सर जस्ता स्वास्थ्य समस्याहरू ल्याउन सक्छ । ज्वालामुखी विष्फोटले पनि वायु प्रदूषण बढाउन सक्छ । प्रदूषित पानी पिउनका लागि असुरक्षित छ । जल प्रदूषणको प्राकृतिक स्रोत मानव गतिविधि हो। मानिसले पानीमा फोहोर फाल्दा पानी फोहोर र प्रदूषित हुन्छ । तेही प्रदूषित पानीको माछा खाँदा हामी बिरामी हुन्छौं । यो सबै मानव गतिविधिहरू को कारण हो । कृषि क्षेत्रको प्रदूषण, र फोहोरले भूमि प्रदूषणमा योगदान पुर्याउँछ । कागज, डिब्बा, गिलासको भाँडो, प्लाष्टिकका सामानहरू सहितको फोहोरले बिरुवा र जनावरहरूलाई हानि पुऱ्याउन सक्छ ।
वातावरणीय समस्याहरू वातावरणमा मानव गतिविधिहरूको हानिकारक प्रभावहरू हुन् । जसमा प्रदूषण, अत्यधिक जनसङ्ख्या, फोहोरको विसर्जन, जलवायु परिवर्तन, ग्लोबल वार्मिङ, र हरितगृह प्रभाव समावेश छ । वायु प्रदूषण उद्योग र अटोमोबाइलले गर्दा पृथ्वीको तापक्रम बढ्छ र रोगको जोखिम बढ्छ । वातावरणलाई हानी नगरी फोहोरमैलाको व्यवस्थापन गर्न महत्त्वपूर्ण छ । वन फँडानी भनेको रुख र जङ्गलको विनाश हो । यसले पृथ्वीको जलवायुमा ठूलो परिवर्तन ल्याउने र जैविक विविधतालाई असर गर्छ । वातावरणीय प्रदूषणले पारिस्थितिक प्रणाली, मानव स्वास्थ्य, अर्थतन्त्र, र समग्र जीवनको गुणस्तरलाई असर गर्ने विभिन्न समस्याहरू खडा गर्छ । तिनीहरू वायु प्रदूषण हुन्: यसले श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोगहरू ल्याउँछ र ग्लोबल वार्मिङ ल्याउँछ । जल प्रदूषण: यसले जलीय पारिस्थितिक प्रणालीलाई असर गर्छ र मानवमा पानीजन्य रोगहरू ल्याउन सक्छ । माटो प्रदूषण: यसले कृषि उत्पादनलाई असर गर्छ, र मानव स्वास्थ्यमा समस्या ल्याउँछ ।
ध्वनि प्रदूषण: यसले पारिस्थितिक प्रणालीमा बाधा पुर्याउँछ, वन्यजन्तुलाई बाधा पुर्याउँछ र मानव स्वास्थ्यमा हानिकारक प्रभाव पार्छ । जैविक विविधताको प्रदूषणले वासस्थानको विनाश र पतनमा योगदान पुर्याउँछ । प्रजाति विविधताको यो हानिले पारिस्थितिक प्रणालीलाई हानि पुर्याउन सक्छ, वातावरणीय परिवर्तनहरूमा लचिलोपन घटाउन सक्छ । स्वास्थ्य प्रभावहरू: प्रदूषण श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोगहरू, क्यान्सर, न्यूरोलोजिकल विकारहरू, र प्रजनन समस्याहरू सहित विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरूसँग जोडिएको छ । बालबालिका र वृद्धवृद्धालाई यस्तो रोग लाग्ने सम्भावना धेरै हुन्छ ।
वातावरणीय प्रदूषण रोक्न सबै व्यक्ति, समुदाय, सरकार एक हुन आवश्यक छ । घटाउनुहोस्, पुन: प्रयोग गर्नुहोस्: यसले हाम्रो वातावरणमा विभिन्न फोहोरहरूको पुन: प्रयोगलाई प्रोत्साहन दिन्छ । यसले हामीलाई प्लास्टिक र प्लास्टिकका सामानहरू कम प्रयोग गर्न पनि भन्छ। यदि हामीले प्लाष्टिकका सामानहरू प्रयोग गर्छौं भने हामीले त्यसलाई फ्याँक्नु हुँदैन बरु पुनः प्रयोग गर्नुपर्छ । हामीले मानिसहरूलाई सार्वजनिक यातायात, हिड्ने, साइकल चलाउन र विद्युतीय सवारी साधनको प्रयोग गर्न प्रोत्साहित गर्नुपर्छ। यदि हामीले तिनीहरूलाई प्रयोग गर्यौं भने यसले ध्वनि र जल प्रदूषण कम गर्न मद्दत गर्नेछ । हामीले इकोसिस्टमको संरक्षण र पुनर्स्थापना गर्नुपर्छ। हामीले जैविक विविधता बढाउन, हावा र पानीको गुणस्तर सुधार गर्न, प्रदूषण कम गर्न रूखहरू रोप्नुपर्छ।
यसो गरेर हामी वातावरणीय प्रदूषण कम गर्न काम गर्न सक्छौं । जसले वर्तमान र भावी पुस्ताका लागि स्वस्थ ग्रह बनाउँछ । एक व्यक्तिले वातावरण सफा गर्न सक्दैन । उनीहरूलाई वातावरणीय प्रदूषण कम गर्न धेरै मानिसहरूको सहयोग चाहिन्छ । स्वस्थ वातावरण भनेको हामी स्वस्थ रहन्छौँ । यदि हामीले आजैबाट सुरु गर्यौं र सबै मानिसको सहभागिता हो भने हाम्रो पृथ्वीमा क्रमबद्ध अवधिमा प्रदूषण कम हुने छ । हामीले प्लाष्टिकको प्रयोग बन्द गर्नुपर्छ र हामीले थप रूखहरू रोप्नुपर्छ ।
